Yazılarım
İşletme ve muhasebe anıları-15 Mezarlık senetleri
Yazılarımızın başlığını değiştirmek ihtiyacı hissettim. Yine anılara devam edeceğim ama başlık artık bu şekilde olacak. Yine 1980 li yıllar. Bir bankanın %100 sahibi olduğu bir tekstil şirketinde çalışıyorum. Genel Müdür 40 yaşında, ben 33 yaşında, Fabrika müdürü 38 yaşında, işletme şefleri 28 yaşında, personel müdürü emekli bir bankacı, 56 yaşında. Bankanın bize verdiği yetki sonsuz. İstersek şirketi bile satabiliriz. Ama ona göre adamlar seçmiş. Herkes namus ve şerefi önde tutan tam bir profesyonel ve işine ve arkadaşlarına bağlı. Şirketin bütün işleri %100 tam faturalı. Yönetim kurulu eski Mit müsteşarları, Yargıtay başkanları, danıştay başkanları, Banka genel Müdürleri, banka müdürlerinden oluşuyor. Ünvanları ve işlerini okuduğunuzda ayağa kalkıyorsunuz. Öyle bir durum. Örneğin Ferruh Bozbeyli, Cahit Kocaömer, Adnan Ersöz gibi. Yönetim kurulu her ay bir hafta gelir. Çelikpalasta kalır, denetim kurulu da gelir ve her şeyi en ince ayrıntısına kadar incelerlerdi. Önceki yazılarımda bahsetmiştim. Fabrikayı yenileme kararı aldık. Yatırımlara başladık. İlk olarak bir strayhgarn iplik tesisi yaptık. Strayhgarn iplik, daha çok mantoluk ve paltoluk kumaş veya battaniye imalinde kullanılan biraz daha kaba ipliklerdir. Bu ipliklerin hammaddesinin büyük kısmı Türkiye içinden alınırdı. Her yıl, fabrika müdürünün emrinde bir ekip taa Gönenden Konyaya kadar köy köy dolaşır ve bu tesiste kullanılmak üzere yün (yapağı ) satın alırdı. Strayhgarn iplik tesisi üretime başladı. Ama dokuma , boya ve apre tesisleri daha henüz yenilenmediği için üretim ihtiyaçtan fazla. Ne yapmalıyız? Tabii şimdilik üretim fazlasını piyasaya satacağız. Gazetelere ilanlar verdik. İpliğe talep hemen geldi, hem de peşin para ile. Müşteri, İstanbuldan meşhur tekstilci ailelerden birinin yeğeni olduğunu söyleyen aynı soyadda bir şahıs. Peşin para ile hem de iyi fiyattan birkaç ton iplik aldı. Adama itimadımız doğdu. Bu arada Bursa’da başka firmalardan da iplik alıyormuş. Onları da bize söyledi. İkinci seferde yarısını peşin yarısını senetle aldı. (O zamanlar çek değil senetler kullanılıyordu) . Daha sonraki seferlerde artık tamamen senetlerle alım yapmaya başladı. Fiyatta bizim dediğimizi kabul ediyor ve biz de hem tesisi çalıştırıyor, hem de iyi kar ediyoruz diye seviniyoruz. Patron bankaya verdiğimiz raporların sonucu kar roket gibi fırlıyordu. Derken, çalıştığımız bankadan bir telefon geldi. İstihbarattan sevgili dostum Fahrettin (yazıyı okuyorsa kıs kıs gülecektir). Cevdet, kardeşim, son verdiğiniz senetlerin tamamı mezarlık senedi, farkında mısınız dedi. Eyvah ki ne eyvah. Mezarlık senedi dediği, hayali isimlere tanzim edilmiş, hayali adresli, imzası da sahte senetlerdir. Genel müdür ve ben mosmor olduk. Günlerden Cuma ne yapacağız diye kara kara düşünerek akşamüstü , problemi Pazartesi çözmek veya işsiz kalmak üzere evlerimize gittik. Evim o sırada Çarşamba pazarında. (Şimdi orada oturmuyorum ama 41 yıldır hala Çarşamba pazarındaki kahveye gider, eş dostla sohbet eder ve kesinlikle tavla oynamaya devam ederim.) Evin karşısında da bir iplik deposu var. Balkondan bakıyorum. Depoya bir araba iplik geldi. İkinci de sırada bekliyor. Kulağıma gelen ses, bizim meşhur İstanbul’lu tekstilci müşterimizin sesi. Derhal yıldırım gibi fırladım. Genel Müdürü buldum. Fabrikadan bekçiler dahil, 15-20 kişilik bir ekip geldi. Arabaları fabrikaya yönelttik. Sevgili müşterimiz, hiç sesini çıkarmıyor. Faturası da yanında. Hemen malların irsaliye ve faturasını bizim şirkete kestirdik. Gelen iplikler, piyasada değeri olan iplikler. İki kamyon iplik, hem sahte senetlerin bedelini hem de borcunu ödemeye yettiği gibi, İstanbul’lu müşteri alacaklı konumuna bile geçti. Nasıl rahat bir nefes aldığımızı tahmin edebiliyor musunuz? Hemen iplikleri sattık. Hatta nakit olarak sattık ve firma olarak çok da rahatladık. Zaten bu arada diğer yatırımlarımız tamamlanmaya başlamıştı. Piyasaya iplik satışını kesin banka teminat mektubu ile yapmaya başladık. Bize büyük bir ders olmuştu, ama ne ter döktüğümüzü düşünebiliyor musunuz? Bu olaydan sonra aradan 2-3 hafta geçmişti. Gazetelerde spor lotonun büyük ikramiyesini kazanan adama baktık. Bizden iplik alan bu kişi. Elinde korkunç bir para oldu. Ama bir daha bizim yanımıza sokmadık. İşte piyasada bir zamanlar böyle sahte senetler, mezarlık senetleri de vardı.
Devamını OkuMuhasebe hileleri ve anıları 14 Bir garip dolandırıcılık
Yine 1990 lı yıllardayız. Bu yıllar özellikle çok önemli. Çünkü 1960 lardan sonra başlayan sanayi hamlesi, rahmetli Özalla birlikte dışa açılmaya dönüşmüş, ithal ikamesi esaslı yatırımlar yerine dünyaya meydan okuyacak ihracat ve rekabet esaslı yatırımlara dönüşmüştür. Bir otomotiv yan sanayi şirketinden bahsedeceğim. Şirket, büyük atılımlar, yatırımlar yapıyor, devamlı büyüyor, yurt dışına açılıyor, hatta yurt dışında fabrika bile alıyor. Elemanlar geliyor gidiyor, şirket büyüdükçe ithalat, ihracat, pazarlama ve muhasebe elemanları yeterli olmamaya başlıyor. Daha iyileri alınıyor. Bir gün, eski muhasebe müdürünün ayrıldığını söylediler ve ne kadar şanslı olduklarını ilettiler. İstanbul İşletme fakültesi ve işletme iktisadı enstitüsü mezunu süper bir muhasebe müdürü almışlar. Hatta bir başka şansları da bu müdürün hanımı şimdilik Ankara’da imiş ve Danıştay vergi tetkik hakimi imiş. Yatırım, teşvik, muhasebe, pazarlama, ithalat, ihracat bilgileri bizleri bile aşan bir ölçüde imiş. İsmi De Mehmet Bey imiş. Neyse, en kısa zamanda Mehmet beyle tanıştık. Ama bizim yıllardır insanlar hakkında bir takım tecrübelerimiz var. Arkadaş, hakikaten çok oturaklı ama yerine oturmayan bir şeyler var. Neticede, patron seçmiş, yapılacak bir şey yok. Kabulleneceğiz. Ama bir müddet sonra, bilgisayarda bazı menülere müdahale etmeye çalıştığını gördük. Hesap planını akıl almayacak şekilde değiştirmeye çalışıyor. Yerine oturmayan konular artmaya başladı. Hiçbir yerden de başkaca bilgi gelmiyor. Ama ben İşletme Enstitüsü mezunuyum. Okula telefon ettim ve beyefendinin ismini söyler söylemez. EYVAH dediler o adam Bursa’ya mı geldi. Aman dikkat. Kendisi lise mezunudur. Son derece zeki bir insandır. Evli değildir. Çok güzel yalanlar uydurur ve herkesi de inandırır. İşletme Enstitüsü ismini kullandığı için yapılan takip sonunda hapiste yatmıştır. Hapisten yeni çıkıp İstanbul’da kalamadığı için demek ki Bursa’ya gelmiş, biz mahkeme evraklarını da size gönderelim diye bilgi verdiler ve evrakları gönderdiler. Evrakları gerek patronun önüne ve gerekse beyefendinin önüne koyunca, Mehmet Bey hiiiiç ses çıkarmadan hemen ayrıldı. Firmaya da hiçbir zarar verememişti. Neyse, bizim seçtiğimiz yeni bir muhasebe müdürü işe başladı ve firmada işler tekrar yolunda gitmeye başladı. Daha önce yatırım konusunda yardım ettiğim, raporlar yaptığım bir müşterim o yıl beni hiç aramadı. Zaten işimin çokluğundan ben de kendisi ile çalışmak istemiyordum. Ancak, herhangi bir ihtiyaçları olduğunda yine de arıyorlar veya yeni Yeminli Mali Müşavirlerine istediği bilgiyi veriyordum. Nasılsınız diye kendilerine uğradım. Patron, DPT yatırım teşvik uygulama dairesinden emekli yeni bir müdür aldıklarını çok memnun olduklarını söyledi. Bundan sonra yatırım teşvik işlerinin daha yakından, bizzat firma içinden takibi ile daha iyi olabileceğini söylediler. Memnun olduk. Beyefendi ile tanışalım dedik ama tesadüfe bak ki, beyefendi o sırada dışarıya çıkmış. Tanışamadık. Aradan epey bir zaman geçti. Bir gün, o bahsettiğim patron telefon etti. Amann Cevdet bey, ne olur bir uğra diye. Uğradım ki, teşvik belgesi yanmış, bir çok ceza yemişler, Beyefendi ortalıkta yok. Çekmiş gitmiş, yüklü miktarda da avans almış ve götürmüş. Biraz daha konuşunca bu beyefendinin bizim bir önceki firmadaki Mehmet bey olduğu ortaya çıktı. Tam o sırada, yine bir sanayici arkadaş telefon etti. Bize yatırım işinde , firma içinden takip edecek, hem muhasebeyi, hem pazarlamayı, hem yatırımı , hem ithalat ve ihracatı çok iyi bilen bir eleman müracaat etti. İşe almayı düşünüyoruz. Senin de bir görüşmeni isteriz dediler. Eleman yanlarında imiş, hemen gelebilir miyim diye sorarken, eleman benim ismimi duyunca, görüşmeyi kesip hemen iş yerini terketmiş. Çok şükür firma bir zarara uğramadan kurtulmuşlar. Bu beyefendi , bu olaydan sonra Bursa’yı terketti. Bursa’da bulunduğu birkaç aylık dönemde firmalara büyük zararlar verdi. Ama adamın cesaretine, öz güvenine, zekasına hayran oldum. Allah, bütün işletmeleri bu tip nitelikli dolandırıcılardan korusun İnşallah.
Devamını OkuBağımsız denetimde önemlilik kavramı (2)
e. Bilginin, belirli bir raporlayan işletmenin genel amaçlı finansal tablolarının asli kullanıcılarının kararlarını etkilemesinin makul ölçüde beklenip beklenmediğinin değerlendirilmesi, işletmenin, kendi şartlarını da dikkate alarak, söz konusu kullanıcıların özelliklerini göz önünde bulundurmasını gerektirir. Mevcut ve potansiyel yatırımcılar, borç verenler ve kredi veren diğer tarafların birçoğu, raporlayan işletmelerden kendilerine doğrudan bilgi vermelerini talep edemez bunları genel amaçlı finansal tablolardan alır. Bu nedenle, söz konusu taraflar, genel amaçlı finansal tabloların sunulduğu asli kullanıcılardır. Finansal tablolar, işletme faaliyetleri ve ekonomik faaliyetler hakkında makul seviyede bilgisi olan, bilgileri dikkatle gözden geçiren ve analiz eden kullanıcılar için hazırlanır. Bazen, bilgili ve dikkatli kullanıcılar bile karmaşık ekonomik olaylara ilişkin bilgileri anlamak için bir danışmandan yardım alma ihtiyacı duyabilir. TMS 10 Raporlama Döneminden Sonraki Olaylar standardına göre: Raporlama döneminden sonraki düzeltme gerektirmeyen olayların önemli olması durumunda, bunların açıklanmamasının, genel amaçlı finansal tabloların asli kullanıcılarının belirli bir raporlayan işletme hakkında finansal bilgi sağlayan finansal tablolara dayanarak verecekleri kararları makul ölçüde etkilemesi beklenebilir. Bu nedenle işletme, raporlama döneminden sonraki düzeltme gerektirmeyen olayların önemli her bir sınıfı için aşağıdaki bilgileri açıklar: a. Olayın niteliği ve (b) Olayın tahmini finansal etkisi veya ( c ) böyle bir tahminin yapılamadığına ilişkin bir ifade olduğu takdirde önemlilik kavramı devreye girecek demektir. TMS 10 da önemlilik kavramındaki değişiklikler esas alınarak, istendiği takdirde 2019 döneminde uygulanır, bu takdirde dip notlarda belirtilir, normal uygulama süresi 2020 yılında başlayacaktır. TMS 34 Ara dönem finansal raporlamaya baktığımızda önce TMS 1 ve TMS 8 esas alınır. Bu iki standart önemlilik için sayısal bir eşik belirlememiştir. Önemlilik kavramı diğer bölümlerde uygulanmışsa bu bölümde de uygulanacaktır. TMS 37 Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu Varlıklar 75'inci paragraf der ki; İşletmenin raporlama dönemi sonu öncesinde aşağıda yer alan işlemleri gerçekleştirmemiş olması durumunda, yöneticilerin veya yönetim kurulunun raporlama dönemi sonundan önce yeniden yapılandırma konusunda almış olduğu karar, raporlama dönemi sonu itibariyle zımni kabulden doğan bir yükümlülük yaratmaz: a. İşletmenin yeniden yapılandırma planını uygulamaya başlamış olması veya b. İşletmenin yeniden yapılandırma işleminin ana özelliklerini bundan etkileneceklere, işletmenin ilgili yeniden yapılandırma işlemine girişeceğine ilişkin geçerli bir beklenti yaratmak için yeterince belirgin bir biçimde açıklamış olması halinde, yeniden yapılandırma işleminin önemli olması ve buna ilişkin açıklamanın yapılmamasının, genel amaçlı finansal tabloların asli kullanıcılarının belirli bir raporlayan işletme hakkında finansal bilgi sağlayan finansal tablolara dayanarak verecekleri kararları makul ölçüde etkilemesinin beklenmesi halinde, TMS 10 Raporlama Döneminden Sonraki olaylar uyarınca açıklama yapılması gerekir. Diğer bölümlerde önemlilik kavramı ile ilgili değişiklikler uygulandığında söz konusu değişiklik bu bölümde de uygulanır. Son yapılan değişiklikten sonra önemli, önemlilik ve bilgi kavramlarını açıklamaya çalıştık. Kavramsal çerçeve içindeki yerini belirttik, bu kavramların raporlarda kullanılması normalde 2020 yılında ise de, 2019 yılındaki raporlamada dipnotlarda belirtilmek şartıyla da kullanılabilecektir. Bu kavramları açıklamaya çalışırken sürç-ü lisan ettiysek affola.
Devamını OkuBağımsız denetimde önemlilik kavramı ( 1)
Bağımsız denetimde önemlilik kavramı (1) 07.06.2019 tarih ve 30794 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan KGK kararları ile önemli kavramı ile ilgili olarak TMS1 -8-10-34 ve 37 de değişiklikler yapılmıştır. Yapılan değişiklikler esas itibariyle 01.01.2020 veya sonrasında başlayan yıllık hesap dönemlerinde uygulanacaktır. Ancak erken uygulamaya izin verilmektedir. Yani 2019 yılında da ÖNEMLİ KAVRAMI değişiklikleri, ilgili TMS'ler esas alınarak uygulanabilecektir. Tabii ki bir çok bağımsız denetim şirketi ve denetçi bunları ancak 2020 için kullanmayı tercih edecektir diye düşünüyorum. Söz konusu olan ve değiştirilen önemlilik kavramının uygulanması halinde erken uygulama, dipnotlarda açıklanacaktır. Önemli kavramı nedir ve hangi standartta açıklanmıştır diye araştırdığımızda, Önemli kavramının 27.10.2018 tarih ve 30578 sayılı resmi gazetede yayımlanan Finansal Raporlamaya İlişkin Kavramsal Çerçevenin 2.11 bölümünde açıklandığını görüyoruz. Kavramsal Çerçeve , genel amaçlı finansal raporlamanın amacını ve ilgili kavramları tanımlamaktadır. Kavramsal çerçevenin amacı, 1. KGK Kuruluna tutarlı kavramlara dayalı olan TFRS'leri (yani standartları) geliştirmede yardımcı olmak. 2. Finansal tabloları hazırlayanların, belirli bir işlem veya başka bir olaya uygulanan bir standart bulunmadığında veya bir standart muhasebe politikası konusunda seçim yapma imkanı verdiğinde tutarlı muhasebe politikaları geliştirmesine yardımcı olmak 3. Tüm tarafların standartları anlama ve yorumlamasına yardımcı olmaktır. Yazımızın bu bölümüne kadar yaptığımız açıklamalarda gerek kavramsal çerçeve ve gerekse önemlilik kavramlarını biraz olsun açıklamaya çalıştık. Ancak, standartların yabancı lisandan birebir çevrilmeye çalışılması sebebiyle; bizler de , okuyanlar gibi zorlanmaktayız. Bu sebeple standartlardaki ifadeleri aynen kullandığımızda okurlarımızın bizi affetmelerini diliyoruz. Standartlardan alıntılar aşağıda paylaşılmaktadır. ÖNEMLİLİK kavramı faydalı finansal bilginin niteliksel özellikleri arasında 2,11 bölümünde, son yapılan değişiklikten sonra aşağıdaki şekilde tarif edilmektedir. ÖNEMLİLİK: Bilgilerin verilmemesinin, yanlış verilmesinin veya gizlenmesinin; genel amaçlı finansal tabloların asli kullanıcılarının belirli bir raporlayan işletme hakkında finansal bilgi sağlayan finansal tablolara dayanarak verecekleri kararları etkilemesi makul ölçüde bekleniyorsa, bu bilgi önemlidir. Diğer bir ifadeyle önemlilik, ihtiyaca uygunluğun, bireysel bir işletmenin finansal raporu bağlamında bilgilerin ilgili olduğu kalemlerin niteliğini veya büyüklüğünü ya da her ikisini birden esas alan işletmeye özgü halidir. Bu nedenle, önemlilik için standart bir sayısal eşik belirlenmemiş veya özellikli bir durumda hangi bilginin önemli olabileceği belirtilmemiştir. Demek ki önemlilik kavramında kararı verecek olan bağımsız denetçi olacaktır. Bağımsız denetçi önemlilik kavramında vereceği kararları aşağıdaki standartlar çerçevesinde verecektir. TMS 1 Finansal Tabloların sunuluşu bölümünün 7'inci paragrafında kullandığımız terimler, aşağıda açıklanan anlamları ile kullanılmıştır. ÖNEMLİ: Bilgilerin verilmemesinin, yanlış verilmesinin veya gizlenmesinin, genel amaçlı finansal tabloların asli kullanıcılarının belirli bir raporlayan işletme hakkında finansal bilgi sağlayan finansal tablolara dayanarak verecekleri kararları etkilemesi, makul ölçüde bekleniyorsa bu bilgi önemlidir. ÖNEMLİLİK: Bilginin niteliğine veya büyüklüğüne ya da her ikisine bağlıdır. İşletme; bilginin, tek başına ya da başka bilgilerle birlikte bir bütün olarak finansal tablolar bağlamında önemli olup olmadığını değerlendirir. BİLGİ: Finansal tabloların asli kullanıcıları için bu bilgilerin verilmemesi veya yanlış verilmesiyle aynı etkiye sahip olacak şekilde iletilirse gizlenmiş olur. Önemli bilginin gizlenmesine neden olabilecek durumlara örnekler aşağıda gösterilmektedir. a. Önemli bir kalem, işlem veya diğer olaylara ilişkin bilginin A1. Finansal tablolarda açıklanması, ancak kullanılan dilin açık ve anlaşılabilir olmaması A2. Finansal tabloların geneline yayılması b. Farklı kalem, işlem veya diğer olayların uygun olmayan bir şekilde birleştirilmesi c. Benzer kalem, işlem veya diğer olayların uygun olmayan bir şekilde ayrıştırılması d. Önemli bilgilerin önemli olmayan bilgilerle gizlenmesi sonucunda finansal tabloların anlaşılabilirliğinin, asli bir kullanıcının hangi bilgilerin önemli olduğuna karar veremeyeceği ölçüde azaltılması...
Devamını OkuEVLİYA ÇELEBİ - DAVİD LİVİNGSTONE
Bursa, 22.Temmuz.2019 EVLİYA ÇELEBİ – DAVİD LİVİNGSTONE Yazımın başlangıcındaki şu Afrika Siyasi Haritasına dikkatlice bakınız. Ondan sonra da yazımızın başlığına bakınız. Biz Türkler, Afrika ile ilişkilerimizi ne denli yakından biliyoruz veya yüzyıllarca dolaylı dolaysız hakimi olduğumuz Afrika konusunda tarihimizdeki bilgilerden bihaber miyiz? Bu haritada Timbuktuyu göremiyoruz ama Timbuktunun Malide olduğunu biliyoruz. Bu haritada Nilin kaynağının Viktorya gölüne kadar uzandığını görüyoruz. Timbuktu ve Nilin kaynakları dediğimiz zaman hemen David Livingstone’un Nilin kaynağını nasıl bulduğuna dair hikayeleri anımsıyoruz. Yine bir Fransız’ın 1800 lü yıllarda Sahra çölü üzerinden nasıl Timbuktu’ya vardığını anlatan bir kitabı hatırlıyoruz. Peki, bizim (şefaat ya Resulüllah yerine Seyahat ya Resulüllah ) diyen dünyaca ünlü Evliya Çelebi ve Afrika gezilerini biliyor muyuz? Son yıllarda Evliya Çelebinin Afrika gezisi ile ilgili 10 uncu cildinin haritalarının 6 metre boyunda olduğunu ve Taa Kenyaya kadar Afrikayı gösteren bir harita olduğunu, bu haritaların da Vatikan’da olduğunu biliyor muyuz? Tabii ki bilmiyoruz. Ama unuttuğumuz tarihimizi hatırlamalıyız. Evliya Çelebinin doğumunun 400 . üncü yıldönümü dolayısıyla yayımlanan haritalardan birini de yazımıza alıyorum. Şimdi sırasıyla önce Timbuktu’yu sonra David Livingstone’u ve Evliya Çelebi’yi ele alıp yazıları ilişkilendirelim. Timbuktu konusunu internette bir siteden aldım ve bazı değişiklikler yaparak buraya aldım. Altın şehir: Timbuktu Nedense Afrika tarihi ile pek ilgilenmeyiz. Halbuki bu kıtanın topraklarının bir kısmı yakın zamana kadar Osmanlı Devleti sınırları içerisindeydi. Bu yazının konusu, bir zamanlar Afrika’nın önemli merkezlerinden biri olan Timbuktu ve Avrupa'nın Timbuktu'ya olan arzusudur. Bir Afrika (Tamaşek) atasözü der ki : “Tuz kuzeyden, altın güneyden, gümüş beyaz adamın ülkesinden gelir; Allah’ın kelâmı ve bilgeliğin hazineleri ise sadece Timbuktu’da bulunur”. Timbuktu’da (bugün Mali sınırları içindedir) hayat, XI. asrın sonlarına doğru Tuareg halkının ticaret merkezi olarak başladı. Başlangıcından beri büyüyerek önemli bir şehir konumuna gelen Timbuktu, özellikle Avrupalıların haksız abartmalarına karşın beynelmilel ün kazandı. Brian Gardner’a göre Avrupa’da asırlarca hiç kimsenin Timbuktu’nun tam olarak nerede olduğunu bilmemesine rağmen, evleri altından bir şehir olduğu efsanelerine inanılıyordu. Avrupa dillerinde bu şehrin ismi Tombuto, Tambucto, Tombuctoo veya Timbuctoo olarak da anılmaktadır. Timbuktu, İslamî ilimlerin tedris edildiği en önemli merkezlerden biriydi. Bölgenin yönetimi zamanla Mali, Songay ve Mor eline geçse de bilginler çalışmalarına devam ettiler. Asırlar boyu Timbuktu uleması tefsir, hadis, fıkıh ve kelam ilimleri ile birlikte dilbilimi, tarih, matematik, mantık ve astronomi ile Ahmed Baba’nın (1556-1627) yazdığı ve XVI. asrın sonu XVII. asrın başlarında yaşamış âlimleri içeren önemli bir bibliyografik sözlük, Timbuktu’nun İslamî ilimlerdeki yüksek seviyesini ve Mekke ve Mısır ile yakın temâsını göstermektedir . Asırlardır ilmî faaliyetine devam eden Sankore Camisi XVI. asırda Papa’nın talebiyle Afrika’yı dolaşan Leo Africanus (Hasan bin Muhammed el-Vazzan el-Zeyyatî), seyahatini kaleme aldığı kitapta Timbuktu’daki ilmî hayat hakkında ipuçları vermektedir : “Burada hükümdar tarafından cömertçe desteklenen çok sayıda dinî öğretmenler, hakimler, âlimler ve bilgili insanlar (allame) var. Ayrıca buraya Berberi’den (Mısır’dan Atlantik Okyanusuna kadar uzanan Kuzey Afrika’ya ait bölge) muhtelif yazma veya basma kitaplar getiriliyor. Bunlar herhangi bir ticari eşyadan daha fazla paraya satılıyor”. Bir başka yazar der ki, Timbuktu’nun ilmî merkez olması kitap yazımı (istinsah) ve ticaretinin önemini artırmıştır. Timbuktu’ya sadece Kuzey Afrika ve Mısır’dan yazma kitaplar ithal edilmedi. Âlimler hac vazifesi için gittikleri Mekke’de ve dönüş yolundaki Kahire’de eğitim gördüler ve kopyaladıkları kitapları kendi kütüphanelerine eklediler. Timbuktu’da da aktif kopyalama faaliyeti vardı. Kitaplardaki yayınevi amblemlerinden (colophon) yazma işleminin gerçekten profesyonelleşmiş bir iş olduğu anlaşılmaktadır. Hunwick, 1999 ağustosunda Timbuktu’da iken Mahmud Kati’nin kütüphanesinde rastladığı 1420 tarihli bir Kur’an-ı Kerîm’den bahsetmektedir. Son sayfa Osmanlıca yazılmış ve Şerife Hadice Hanım adına vakfedildiği kaydedilmiş. Binlerce yazma eser yok olmaktan kurtarılmayı bekliyor UNESCO 1988 senesinde Timbuktu'yu Dünya Mirası Listesine ekledi. Yüzbinlerce yazmanın digital ortama aktarılarak koruma altına alınması için Ford Vakfı'nın destekleriyle 2000 yılında Timbuktu Yazmaları projesi başlatıldı. Bu proje aynı zamanda UNESCO Dünya Hafızası projesidir. Dünyada çok az şehir ve yer Timbuktu kadar efsanelerle çevrilmiştir. Şehir, sahrada ticaret kervanlarının kesiştiği yerdedir. Sahra ticaretinin esas malı altındı. Ortaçağ boyunca dünya altın ihtiyacının hemen hemen üçte ikisini Batı Afrika karşılıyordu. Daha sonraları, onyedinci ve onsekizinci yüzyıllarda altın Guinea’dan geldiğinden, altın para “guinea” olarak adlandırıldı. Yüklü miktarda altın kuzeye gönderildi ve Timbuktu piyasayasında satıldı. Altın buradan develerle Sahra’yı geçerek Kuzey Afrika’nın Fas (Fez) veya Trablusgarb (Tripoli) gibi şehirlerine taşındı. Bu altının çoğu Avrupa’ya satılırdı. Zaman geçtikçe, altının Timbuktu’dan geldiği bilgisi yaygınlaştı. Bu ise Timbuktu’nun Avrupa’daki imajının şekillenmesinde önemli yer oynamıştır. Timbuktu’dan geçen altın ticaretinin uzun zaman önce sonlanmasına rağmen, Timbuktu miti Avrupa’da büyüdü . Yeni pazarlar, yeni ticaret rotaları ve yeni kaynaklar arayan Avrupa’dan yola çıkan kâşifler amaçlarını gerçekleştirmek için dünyanın dört bir yanına dağıldılar. Afrika onlar için ilginç olmakla beraber önemli kaynaklar içermekteydi. Bu kâşiflerden bir kısmı Timbuktu’ya varan ilk Avrupalı olmak tutkusundaydılar. Bunların çok azı hedeflerine ulaşabildiler. Bu da Timbuktu’ya altın şehir imajına ilâveten uzak ve ulaşılmaz bir şehir imajı kazandırmıştır. İngilizce’deki “To Timbuktu and back”, “It's a long way to Timbuktu”, “I'll knock you clear to Timbuktu”, “Go to Timbuktu” gibi tabirler bu imajın dile yansımasıdır. Avrupa’nın Afrika’yı nasıl tahayyül ettiğinin ipuçlarını Encyclopedia Britannica’nın 1778 tarihli baskısının “Africa” maddesinde görebiliriz: “Dünya’nın hiçbir bölgesinde altın ve gümüş bu kadar bol değildir… altın ve gümüşe karşı olağanüstü ve doyumsuz isteklerine rağmen ne eski ne de modern Avrupalılar kendilerine Amerika ve Doğu Hindistan’dan daha yakın olan ve arzu ettikleri nesnelerin bolca bulunduğu bu ülkeye etkili bir şekilde yerleşmediler”. Avrupa’nın Afrika macerası çok eskilere dayanıyor. Ancak XVIII. asırdan sonra bu macera sistemli bir keşif faaliyetine dönüşüyor. 1788 senesinde Londra’da Afrika Derneği (uzun adıyla Afrika İçlerinin Keşfini Destekleme Derneği – The Association for Promoting the Discovery of the Interior Parts of Africa) kuruldu. Derneğin amacı Nijer nehrinin güzergahını saptama ve haritalandırma ve daha önemlisi meşhur şehir Timbuktu’yu bulmaktı. Derneğin kurucularından Sir John Sinclair’ın torunu William Sinclair dernek hakkında yazdığı makalede şunları aktarmaktadır : “1788 yılında Afrika’nın keşfini desteklemek amacıyla bir derneğin kurulmasına öncülük etti. O zaman Afrika sahillerinin ve Mısır’ın ötesinin haritası neredeyse boştu. Avrupalılar, bu zamana kadar kıtayı talan, baskı ve köle elde etme amacıyla ziyaret etmişlerdi. Köle ticaretinde bu bölgenin payı tarihin en utanç verici bir sayfadır. Bu cemiyetin amacı bilim ve insanlığı ilerletmek, esrârengiz coğrafyayı keşfetmek, kaynakları araştırmak ve talihsiz kıtanın şartlarını iyileştirmektir. Planlarına ilaveten, olabildiğince kıtanın içine girmek ve filozof ve hayırseverlere alâka çekici tüm konularda bilgi toplamak amacıyla ehil ve tecrübeli seyyahlar çalıştırıldı. Bu görevlerin masraflarını karşılamak amacıyla her bir dernek üyesi senelik abone ücreti öderdi… Onların bu emekleri İngiliz ismine yeni bir ün kattı ve insan bilgisinin sınırlarını iyice genişletti. Sağlam ve kalıcı bir şöhret elde ettiler Afrika Derneği'nin 1790 tarihli Afrika haritası Avrupa’nın Timbuktu’ya karşı olan tutkusu şiirlere de yansımıştır. Saray şairi (Poet Laureate) olan Alfred Tennyson (1809-1892) 18 yaşındayken “Timbuctoo” şiiriyle Cambridge Üniversitesi’nin verdiği “Chancellor's Gold Medal”ı kazandı. Bu şiiri yermek amacıyla İngiliz roman yazarı William Makepeace Thackeray (1811-1863) Timbuctoo isimli bir başka şiir kaleme almıştır . Batı Afrika, 1893-1960 yılları arasında Fransız sömürgesi olarak kaldı. XVII. yüzyıla kadar ilmî faaliyetlerin icra edildiği bir yer olan Timbuktu’da her ne kadar tedrisat devam etse de, eski günlerinden uzak, evlerin mahzenlerinde binlerce yazma eserin bulunduğu ve yoksulluğun hüküm sürdüğü bir yer durumundadır. BBC’nin 2009 tarihli “The Lost Libraries of Timbuktu” belgeselindeki sunucu Timbuktu’da mevcut astronomi ve matematik sahalarındaki yazma kitapları görünce çok şaşırıyor. Siyah ırkın köleleştirilmesiyle ve devletlerinin sömürgeleştirilmesiyle (Batı'nın masum tabiriyle colonialization) zenginleşen bir yerden gelen insan elbette şaşırır. Timbuktu ile ilgili olarak internetten bulduğum ve yazıma aldığım bilgiler bunlardır. Şimdi Gelelim David Livingstone’a David Livingstone Kimdir? Heykeli yukarıda görülen Livingstone, Afrika kıtasının bilinmeyen yörelerini keşfedebilmek için yıllarca uğraşmış İskoçya’lı bir misyonerdir. 1813 yılında Blantyre’de doğdu. On yaşındayken bir pamuk fabrikasına işçi olarak girdi. Bir yandan hayatını kazanırken bir yandan da öğrenimini ilerletmeye çalışıyordu. Bu arada Latince dersleri alıyordu. Sonra tıp öğrenimi yapmak üzere Glasgow Üniversitesi’ne girdi. 1840’da buradan mezun oldu. Aynı yıl Londra Misyoner Kurumu’na katıldı. Güney Afrika’ya gönderildi. O sırada Afrika vahşi kabilelerin yaşadığı tanınmayan bir ülkeydi. Livingstone’un görevi buradaki ilkel insanlara Hıristiyanlığı aşılamaktı. Ayrıca kendisi Avrupalılar’a yabancı olan bu bilinmez ülkeyi karış karış keşfetmek istiyordu. Livingstone ilk önce dokuz yıl Becuanaland’da kaldı. Bu sırada yerli halktan kuzeye doğru gidilince çok büyük bir göle ulaşılacağını öğrendi. Bu gölü keşfetmeye karar verdi ve yola çıktı. Bu yolculuğunda Ngami Gölü’nü, Zonga Vadisi’ni, Büyük Zambezi nehrini keşfetti. Zambezi’nin yukarı bölümünden batıya doğru giderek Afrika’nın batı kıyılarına vardı. Sonra doğuya doğru nehir boyunca gitti. Hint Okyanusu’na kadar Güney Afrika’yı dolaşmış oldu. Daha sonra Zambezi üzerindeki Victoria Çağlayanı’nı ve Nyasa Gölü bölgesini keşfetti. 1858-1864 yılları arasında o zamana kadar dolaşıp gördüğü yerlerin haritalarını hazırladı. 1865’te yeni bir yolculuğa çıktı. Bu sefer niyeti Nil’in kaynağını bulmaktı. Yolculuğa çıktıktan sonra iki yıl Livingstone’dan hiçbir haber alınamadı. Henry M. Stanley adlı bir İngiliz gazetecisi Livingstone’u aramakla görevlendirildi. Stanley Livingstone’a Tanganika Gölü yakınlarında rastladı. Bu sırada Livingstone altmış yaşına gelmişti ama yolundan dönmek niyetinde değildi. Stanley onun yanından ayrılmak zorunda kaldı. Livingstone tek başına yolculuğuna devam etti. Bir yıl sonra hastalandı. Bangwenlu nehri yakınlarında 1873 yılında öldü. Ona yolculuğu sırasında yardım eden yerliler kalbini bir ağacın dibine gömdüler. Sonradan buraya bir anıt dikildi. Burada okuduğunuz gibi Livingstone 1800 lü yılların sonunda daha yeni olarak Afrikanın kuzeyinin haritasını çıkarmaya çalışıyor, Nilin kaynağını araştırıyor, oysa Doğu, Osmanlı ve Araplar bunları yıllar önce bulmuş, çalışmış ve ticaret yollarını kurmuş, sömürgecileri de taa o yıllara kadar engellemiş. Bunu bilelim bir kere. Şimdi bir de Evliya Çelebiye ve Osmanlıya gelelim. Evliya Çelebi 17. yüzyılın önde gelen gezginlerinden biri olan Evliya Çelebi, elli yılı aşkın süre boyunca Osmanlı topraklarını gezerek gördüklerini Seyahatname adlı eserinde toplamıştır. Evliya Çelebi 5 Mart 1611 tarihinde İstanbul'da doğdu. Önce mahalle mektebine gitti. Daha sonra Şeyhülislam Hamit Efendi Medresesi'ne girdi. Burada yedi yıl okuduktan sonra saraya özgü bir okul olan Enderun'a devam etti. Burada sarf (dil bilgisi), nahiv (gramer), kâfiye ve hüsn-ü hat dersleri gördü. Bunun yanında Enderun musikişinaslarından Musahip Derviş Ömer Ağa'dan musiki öğrendi. Okul öğreniminin dışında özel hocalardan Kur'an, Arapça, güzel yazı, musiki, beden eğitimi ve yabancı dil dersleri aldı. Kur'an'ı ezberleyerek hafız oldu. Öğrenimini bitirdikten sonra 25 yaşındayken Ayasofya Camii'nde mukabele okuduğu sırada camiye gelen IV. Murad'ın iradesiyle saraya alınıp musahipler arasına katıldı. Saraya alınmasına o sırada silahtar olan akrabası Melek Ahmed Paşa, Ruznâmeci İbrahim Efendi ve Hattat Hasan Paşa yardımcı olmuşlardır. Yaptığı işlerle padişah ve devlet ileri gelenlerinin beğenisini kazandı. IV. Murad'ın ölümüne kadar sarayda zeka ve güzel konuşma kabiliyeti sayesinde padişahın teveccühünü kazandı. Bu yüzden çok yüksek görevlere getirilmesi düşünülüyordu. Seyahatlerini Melek Ahmed Paşa, Defterdarzâde Mehmed Paşa, Köse Ali Paşa, Köprülü Mehmed Paşa, Kırımı Hanı ve sairenin refakatinde yaptı. Bunlarla beraber yabancı ülkeleri de gördü. Vezirlerle seyahatleri sırasında onların imam ile müezzinliklerinde ve iç ağalıklarında bulunarak birçok kez haber götürme göreviyle İstanbul'a ve başka yerlere gidip geldi. Evliya Çelebi, 1682 yılından sonra vefat etti. Ölüm yeri ve mezarı bilinmemektedir. Karakteri Dönemine göre iyi bir tahsil gören Evliya Çelebi, nazımla meşgul olmuş ve musikiyle uğraşmıştır. Girgin olup nerede kelam edeceğini bilen, hoş sohbet, aynı zamanda cesur bir seyyahtır. Birçok harbe katılmış, hatırı sayılır tehlikeler atlatmıştır. Hayatının son demlerinde bile içinde seyahat aşkı bulunduran Evliya Çelebi, gezmekten bıkmamış ve usanmamıştır. Vezirler arasındaki husumet ve rekabetten hasıl olan kırgınlıkları güzel bir şekilde idare ederek aralarını uzlaştırarak düzeltmeye çalışmıştır. Kendisi hiç evlenmemiş, elde ettiği tüm hediyeleri, para ve ganimet mallarını kız kardeşlerine vermiştir. Seyahati Evliya Çelebi'nin içinde müthiş bir gezi arzusu vardı. Yeni yerler görmek, yeni insanlar tanımak istiyordu. Bu yüzden sarayda fazla kalamadı. Kendisinin anlattığına göre bir rüya üzerine meşhur gezilerine başladı. 1040 Muharrem ayının Aşure Gecesi (19 Ağustos 1630) gördüğü rüya şöyledir: Rüyasında İstanbul'da Yemiş İskelesi civarında Ahi Çelebi Camii'ndedir. Orada muazzam bir cemaat vardır. Dikkat eder, Hz. Muhammed'i baş tarafta görür. Dört sadık halifesi ve diğer ashabı da oradadır. Hz. Muhammed'in yanına gidip ondan şefaat dilemek arzusundadır. Ama bir türlü cesaret edip de gidemez. En sonunda bir cesaretle gidip "Şefaat ya Resulullah" diyeceğine, "Seyahat ya Resulullah" der. Böylece, 70 yaşına kadar sürecek seyahati başlar. İlk gezisini, İstanbul ve çevresine yaptı. Daha sonra İstanbul dışına çıktı. 1640 başlarında babasından habersizce Bursa'ya gitmek üzere yola çıktı. Bu seyahatten 35 gün sonra geri döndü. Oğlunun seyahat aşkını gören babası bundan sonra yolculuğuna müsaade ederek kendisini zamanın önemli şeyhlerinden Abdü'l-ahat Nûri Efendi ve diğer şeyhlere götürüp el öptürerek hayır dualarını istedi. Evliya Çelebi ikinci seyahatini Temmuz 1640'ta İzmit'e yaptı. Bu suretle 1630'dan 1681'e kadar sürecek olan elli yılı aşkın bir seyahat hayatı yaşadı. Gezdiği yerler arasında o zamanki Osmanlı İmparatorluğu sınırları içerisinde yer alan hemen hemen bütün yerler vardı. Gezilerini ve yaşadıklarını, seyahatname adı altında kaleme aldı ve tarihe önemli bir not bıraktı. Seyahatname Seyahatname, Evliya Çelebi tarafından 17. yüzyılda yazılmış olan çok ünlü bir gezi kitabıdır. 10 ciltten oluşur. Gerçekçi bir gözle izlenen olaylar, yalın ve duru, zaman zaman da fantastik bir anlatım içinde, halkın anlayacağı şekilde yazılmıştır. Evliya Çelebi, eserinde gezip gördüğü yerleri kendi üslubu ile anlatmaktadır. Evliya Çelebi'nin 10 ciltlik Seyahatnamesi, bütün görmüş ve gezmiş olduğu memleketler hakkında oldukça önemli bilgiler içermektedir. Eser bu yönden Türk kültür tarihi ve gezi edebiyatı açısından önemli bir yere sahiptir. Seyahatname, ünlü tarihçi Joseph v. Hammer tarafından ilim dünyasına tanıtılıncaya kadar kütüphanelerde saklı kalmıştır. 1843 yılında Müntehabat-ı Evliya Çelebi adıyla ilk seçme yayınlanmıştır. Tam metin olarak 1896 yılında tarihçi ve İkdam Gazetesi sahibi Ahmed Cevdet tarafından yayınına başlanmış ve 1900 yılına kadar ilk 6 cildi yayınlanmıştır. Kilisli Rifat [Kardam] tarafından hazırlanan 7 ve 8. ciltleri 1928 yılında Türk Tarih Encümeni tarafından, 9 ve 10. ciltleri ise 1935 ve 1938 yıllarında Maarif Vekâleti tarafından yayınlanmıştır. Bu seride yayınlanan ciltlere Pertev Paşa Bölümü’ndeki nüsha esas alınmıştır. Bu tam metin olarak ilk yayını ne yazık ki sansüre uğramış, olur olmaz kısımlar çıkarılmış, atlanmış, kelimeler değiştirilmiş ve bazı kelimeler de yanlış okunmuştur. Hem ülkemizde, hem de yabancı ülkelerde yapılan yayınlar bu sansürlü ve eksik yayın esas alınarak yapıldığından pek çok yeni yanlışı da beraberinde getirmiştir. Evliya Çelebinin yayımlanan seyahatnamesinde 9 ve 10. Cilt te Arap coğrafyası ve Afrika yer almaktadır. Bu ciltlerde değinilen konular aşağıda belirtilmiştir. Dokuzuncu cilt: Kütahya (1671), Afyonkarahisar (1671), Uşak (1671), Manisa (1671), İzmir (1671), Aydın (1671), Denizli (1671), Muğla (1671), Isparta (1671), Antalya (1671), Karaman (1671), Adana (1671), Maraş (1671), Ayntab (1671), Kilis (1671), Halep (1671), Şam (1671), Trablus-şam (1671), Lazkiye (1671), Beyrut (1671), Sayda (1671), Kudüs (1671), Medine (1672), Mekke (1672). Onuncu cilt: Kahire (1672), İskenderiye (1672), İsne (1672), İsvan (1672), Funcistan (1672), Habeşistan (1672), Sudan-Sennare (1672-1673), Kenya (1672-1673), Somali (1673), Eritre (1673), Cibuti (1673). Şimdi gelelim bu yazıya ve benim düşüncelerime: Evliya Çelebi ile ilgili bir takım yayınlar okumuştum. Ancak özellikle Afrika konusunda yazdıkları özel merakım olmuştu. Ancak Evliya Çelebinin 9 ve 10.uncu ciltleri kitapçılarda yoktu. Bursa’da şehir kütüphanesinde bulunduğunu duyunca kütüphaneye gittim. Seyahatnamenin (10) uncu cildini açtım. Ayakta bankoda duruyordum. İsterseniz buyrun oturun dediler. Birazdan otururum dedim. Kitabın bazı kısımlarını okudum, bazı kısımlarının fotokopisini almak üzere işaretledim ve 3 saat sonra kendime geldim ve oturdum. Yani kitabı o heyecanla 3 saat ayakta okumuşum. Okuduğum kısımlardan bir kısmının bir listesini vereyim. Sudan hududu, Sudan Tahtı sünnare şehri, İberi Dili, Foncistan erkek ve kadın adları, Darbetül arz dağı, Sevrüddünya dağı, Cersinka şehri ve NİLİN ÇIKTIĞI YERİ BEYAN EDER, Sudan Diyarı, Koz vadisi, Dumbiye Vilayeti, Lüalü adası, SEVAKİ ŞEHRİ, Dehlek Adası, Mosova kalesi adası, Hindiye kalesi, Tuzla kalesi Eski Zeyla Şehri, Eski büyük Mukdişu Şehri, Şaha limanı, İbrim Kalesi, gibi. Özellikle Nilin kaynaklarına gitmediğini ama Nilin kaynağını ve çıktığı gölü çok detaylı olarak anlatmıştır. Evliya Çelebi bu bilgileri 1670 yıllarında vermiştir. O tarihlerde, Osmanlı, yani ecdadımız Kenya’dan Nijer ve Timbuktu’ya ve Cezayir’e kadar her yerin hakimidir. Osmanlı buralarda olduğu için İngiliz ve Fransızlar Afrika’nın bu bölgelerine girememiş ve ancak Osmanlının zayıflamasından sonra girebilmişler ve haritalarını çıkarabilmişlerdir. Biz ise yüzyıllarca hakim olduğumuz yerleri içimize kapandığımızdan unutmuşuz. Bunları tekrar hatırlamalıyız. Bunları neden yazdım? Düşünebiliyor musunuz? Tarihimizle ilgili bu eserlere ulaşamıyoruz. Yabancıların uydurmalarına bakıyoruz, bazı şeyler görüyor ve inanamıyoruz. Ben iyi bir çizgi roman okuyucusuyum. Son yıllarda yayınlanan Hugo Prat’ın Habeşistan, Türkiye ve Orta Asyada geçen çizgi romanlarında, Cibuti kıyılarında ve Somalı kıyılarında , dağlarında Türk kaleleri resimleri ve maceraları vardı. Enver Paşanın Türkiye’den Orta Asya’ya maceraları ve bir kısım savaş sahneleri vardı. Bunları gördükçe inanamadım. Araştırmaya başladım ve neler nelere ulaştım. Bu ulaştıklarımdan bir kısmını bu yazımda paylaştım. Mesela Nilin kaynağı: Cersinka şehri ve Nil’in çıktığı yeri beyan eder başlığı altında anlatılmaktadır. Saygalarca süren bir anlatımdır. Maymunistan vilayeti, Lülü adası, Sevaki şehri (Sevakin adası) Dehlek adası, Mosova Kalesi adası gibi kısımlar, Karkova, Hindiye, Tuzla kalesi anlatılmakta, buraları Özdemiroğlu Osman Paşa’nın aldığı belirtilmektedir. Merak eden Evliya Çelebi Seyahatnamesinin 9 ve 10 uncu ciltlerini alır okur ve şiirsi bir dille yazılanları hayranlıkla inceler diye düşünüyorum. Acı olan ne biliyor musunuz? Evliya Çelebi’nin 6 metre boyundaki Afrika haritasının Vatikanda olması. Cevdet Akçakoca Yeminli Mali Müşavir Bağımsız Denetçi Köşe Yazarı
Devamını OkuMevzuattaki Değişiklikler
Basından Yazılar
Haberler
İHRACAT DÖVİZLERİ 180 GÜN İÇİNDE GELECEK
yeni bir tpkk ile ihracat dövizlerini 180 gün içinde getirmek zorunlu olmuştur
ADRES DEĞİŞİKLİĞİ
29 EKİM MAH. MUAMMER AKSOY CAD. KİRMİKİL İŞMERKEZİ N0 26/18-22 NİLÜFER BURSA ADRESİNDE AKÇAKOCA YMM-BALANS YMM VE BK BAĞIMSIZ DENETİM A.Ş OLARAK HİZMET VERMEKTEYİZ
BAĞIMSIZ DENETÇİ YETKİSİ ALINDI
ANONİM ŞİRKETLER İÇİN BAĞIMSIZ DENETÇİ YETKİSİ ALDIK
YENİ KİTABIM
A.Ş.'LERDE GENEL KURULLAR VE ANA SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ KİTABI ÇIKMIŞTIR, BTSO'DAN TEMİN EDİLEBİLİR.
WEB SAYFAMIZ AÇILDI
akcakocaymm.com.tr AÇILDI!!!
Kitabım Çıktı
Muhasebe Maliye Ekonomi Üçgeni İsimli Kitabım Çıktı. Kitapçılardan Bulabilirsiniz.