Bursa, 17.Eylül.2008
ANONİM ŞİRKETLERİN AMME BORÇLARI
Daha önceki bir yazımızda limited şirketlerin amme borçlarını yazmıştık.
Okuyucularımızdan Anonim şirketlerin amme borçları hakkında da bir yazı yazmamız özellikle istendi.
Anonim şirketlerin amme borçlarını iki kısım halinde incelemeliyiz.
Anonim şirket ortaklarının sorumluluğu
1. Anonim şirket kanuni temsilci ve yöneticilerinin sorumluluğu
1. Anonim Şirket ortaklarının sorumluluğu
a. Anonim Şirket ortakları sadece ve sadece koydukları sermaye ile sorumludur.
İster amme alacağı olsun, isterse diğer alacaklıların alacağı olsun. Anonim şirket ortaklarının payları hisse senetleri ile temsil edildiği için, bu ortaklar herhangi bir borç ödenmesi veya şirketin iflası halinde koydukları parayı yani hisse senetlerinin değerini kaybetmiş olurlar.
b. Eğer anonim şirket ortakları yönetim kurulu üyesi ise o zaman iş değişir.
Sorumluluk , kanuni temsilcilerin sorumluluğu haline gelmiş olur. Kanuni temsilcilerin sorumluluğunu da aşağıda 2 .no.lu bentte inceleyeceğiz.
Görüldüğü gibi anonim şirketlerin ortakları limited şirketlerin amme borçları karşısındaki sorumluluğuna göre daha avantajlı durumdadır. Koydukları sermayeyi kaybetme tehlikesinin dışında başka bir sorumlulukları yoktur.
Şirketi temsil ve ilzam yetkisini haiz olan ortak ise sınırsız sorumlulukla karşı karşıyadır.
2. Anonim şirket kanuni temsilci ve yöneticilerinin sorumluluğu
Genel olarak kanuni temsilci nedir?
Anonim şirketler tüzel kişiliği haiz kuruluşlardandır. Böyle kuruluşlarda yönetim yetkisi yönetim kurulundadır. Şirketi temsil ve ilzam etmeye yani sorumluluk altına sokmaya yönetim kurulu yetkilidir.
Anonim şirketlerde yönetim kurulları kanuni temsilcilerdendir.
Diğer kanuni temsilciler ise yönetim kurulu kararı ile temsil ve ilzam yetkisi verilerek, ticaret siciline tescil ve ilan edilen imza yetkili yöneticilerdir. Yani Genel Müdür, Genel Müdür Muavini, Müdürler, Şefler ve en sona sakladığımız yeni tabirle CEO’lardır.
a. Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyesi ortakların amme borçları karşısında sorumluluğu :
Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyesi olan ortaklar,
Bu kuruluşların mal varlığından tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen
Veya edilemeyeceği anlaşılan amme alacaklarının ödenmesinden
Bütün şahsi mal varlıkları ile sorumludur.
29.Haziran.2008 tarih ve 26921 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Seri A 2 sıra no.lu tahsilat genel tebliği bu sorumluluğu ayrıca daha da ağırlaştırmıştır.
Bu tebliğe göre, amme alacağının doğduğu ve ödenmesi gerektiği zamanlarda kanuni temsilci veya teşekkülü idare edenlerin farklı şahıslar olmaları halinde bu şahıslar amme alacağının ödenmesinden müteselsilen sorumlu tutulurlar.
Tercüme edersek, bir vergi borcu doğduğu zamanda yönetim kurulu üyesi olan ortak, yönetim kurulundan ayrılsa bile bütün şahsi mal varlığı ile sorumludur. Olay bu kadarla da bitmiyor, amme alacağının doğduğu tarihte yönetim kurulu üyesi olmayan, diyelim ki 5 sene sonra seçilen yeni bir yönetim kurulu üyesi ortak da o 5 sene önceki vergi borcundan dolayı bütün şahsi mal varlığı ile sorumludur.
Artık, Anonim Şirket yönetim kurulu üyesi olacak ortakların eski vergi borçlarının diğer deyişle amme alacaklarının ödenmiş olmasını da kontrol etmesi gerekiyor, yoksa eski borçlardan da hiç suçları olmadığı halde bütün mal varlıkları ile sorumlu olacaklar ve her şeylerini kaybetme durumu ile karşı karşıya kalacaklardır.
b. Anonim şirketlerde diğer kanuni temsilcilerin sorumluluğu:
Anonim şirketlerde diğer kanuni temsilciler, yönetim kurulu kararı ile şirketi temsil
Ve ilzam yetkisi verilen ve ticaret siciline tescil ve ilan edilen genel müdürler, müdürler, murahhaslar, genel müdür yardımcıları, müdürler, şefler, CEO lar ve benzerleridir.
Bu sayılan kimseler de aynen şirketi temsil ve ilzama yetkili yönetim kurulu üyesi ortaklar gibi:
Amme alacağının ödenmesinden bütün varlıkları ile sorumludurlar.
Yine amme alacağının ödenmesinden müteselsilen sorumludurlar.
Bundan sonra, Anonim şirketlerde çalışacak ve şirketi temsil ve ilzama yetkili kılınacak ticaret sicilinde tescil ve ilan edilerek yetki verilecek olan kimseler, hangi ünvanda olursa olsun, işe başlamadan önce şirketin ammeye borçlarının olup olmadığını kontrol etmelidirler. Aksi takdirde hiç ilgileri olmadığı halde, batmış bir şirketin bütün amme borçlarından sorumlu olacaklar ve varlıklarını kaybedebileceklerdir.
Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir