Bursa, 04.Aralık.2012
A.Ş. LERDE MURAKIPLIK KALKMAMIŞTIR
Murakıplık müessesesi yürürlükten kalkan 6762 sayılı eski Ticaret Kanununda 347 ve devamı maddelerde düzenlenen bir kurumdur. (madde 347-359)
Eski Ticaret Kanunundaki bu hükümleri okuduğumuzda, murakıplık veya denetçilik müessesesinin çok önemli görevleri olan ciddi bir kurum olduğunu görüyoruz. Ancak, iddialara göre, maalesef tatbikatta, bu ciddiyet korunmamıştı.
Tabii, iddialar burada bizim konumuz değil. Eski Ticaret Kanunu hükümlerine göre ana sözleşmelere, murakıplar veya denetçiler, seçimleri, görevleri gibi maddeler konulmuştur. VE bu maddeler tam tabirle KAPI GİBİ ana sözleşmelerde devam etmektedir.
Şu anda, 2012 yılının Temmuz ayından itibaren yürürlüğe giren 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu ise murakıplık veya denetçilik müessesesini kaldırmış ve 397 – 406 maddelerinde Denetleme müessesesini düzenlemiştir. Dolayısıyla yeni kurulan şirketlerde artık murakıplık yoktur.
Hemen akla bir soru gelmektedir. Murakıplık yasadan kalktığına göre devam eden şirketlerdeki murakıplık olayı ne olacaktır?
İşte burada, biz şeytanın avukatlığına başlayacağız.
Yukarıda belirttiğimiz üzere eskidenberi devam eden şirketlerin ana sözleşmelerinde murakıplık konusu, görevleri, seçimi gibi hususlar hakkındaki düzenlemeler devam etmekte, yeni kurulan şirketlerde ise bu konu bulunmamaktadır. Şirketlerin ana yasası ana sözleşmelerdir.
Yeni 6102 sayılı yasanın bir çok hükmünde şöyle bir tabir vardır.
“Ana sözleşmede aksine hüküm bulunmadıkça, veya ana sözleşmede daha ağır hükümler olduğu takdirde veya ana sözleşmede bu konuda yasanın koyduğu hükümlerden başka hükümler bulunduğu takdirde” bu hükümler tatbik olunur.
Öyle ise, eskiden beri devam eden şirketlerin ana sözleşmelerinde murakıplık veya denetçilik konusundaki hükümler aynen devam ediyorsa, bu şirketlerde murakıp seçimi yapılması ve murakıplık müessesesinin devam etmesi gereklidir.
Ne zamana kadar?
Eski ana sözleşmelerden murakıplık müessesesi kaldırılıncaya kadar.
Şimdi gelelim bir başka önemli konuya.
Yeni Türk Ticaret Kanununun en büyük hatalarından biri murakıplık müessesesinin kaldırılmış olmasıdır. Bana göre, dünyada bütün firmalarda tatbik edilmeyen denetçilik müessesesini ve uluslar arası denetimi yasaya alarak bir yanlış yapılmış, bu defa da kesinlikle gerekli olan murakıplık müessesesi kaldırılmış ve şirketlerin, ciddi olsun olmasın, denetimi önlenmiştir. Neden? Bir hayal uğruna.
Bana göre, ana sözleşmelerde murakıplık veya denetim müessesesi düzenlenmiş olan, eskiden beri faaliyette bulunan şirketlerin, ana sözleşmelerinden de bu murakıplık müessesesi kaldırılmadığı sürece , şirketler murakıp veya denetçi seçmek zorundadır. Bu murakıplar da görevlerini ciddi olarak yaptıkları takdirde , murakıplık müessesesi yeni yasada olmasa da devam edecektir.
Yeni Türk Ticaret Kanununun hazırlanması sırasında ve değişikliklerin yapılması esnasında yapılan fahiş hatalar, murakıplık müessesesini kaldırmışsa da, ana sözleşmelerdeki hükümlerin devamı bu müesseseyi şimdilik kurtarmıştır.
Öyle ise, tabii bu benim fikrimdir, şirketler 2013 yılında Mart sonuna kadar yapacakları genel kurullarda, eğer ana sözleşmelerinde hüküm varsa, murakıp seçmek zorundadırlar.
Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir