Bursa; 11.06.2009
Rumelisiad’la Bulgaristan;
Sevgili okurlar, bu sene 4-7 Haziran 2009 tarihleri arasında Rumelisiad’ın Bulgaristan iş gezisine katıldım.
Bu gezi ile ilgili anılarımı sizlerle paylaşmak istiyorum.
Seyahate Rumelisiad Başkanı Vehbi Varlık Başkanlığında 20 iş adamı ve yönetici katıldı. 4 Haziran günü sabah 7.30 da Buttim otoparkında buluştuk. Otobüsümüz saat 08.00 de hareket etti. Batıya doğru yolculuğumuza başladık.
Öğleden sonra Bulgaristan sınırlarından içeri girmiştik. Buraya kadar olan seyahatimiz gayet güzeldi, en ufak bir aksaklıkla karşılaşmadık. Türk gümrük binaları ve çıkış kapısı çok güzel binalardan müteşekkil. Ayrıca büyük inşaatlar da devam ediyor. Bulgar gümrük kapısı ise Türkiye ile kıyaslanamayacak kadar küçük ve pek düzenli değil. Bir arkadaşımız Meksika ve ABD sınır kapıları gibi demişti.
Burada aklımıza geleni yazmadan edemeyeceğiz.
1- Türkiye AB’ye girecekse o zaman Bulgaristan sınır kapısına yapılan bunca masraf çok gereksiz, hatta israf. Acaba, AB’ye girdikten sonra bu binalar ve yatırım nasıl kullanılacak?
2- Eğer AB’ye girmeyeceksek o zaman bu sınır kapısı yatırımı az bile.
Siz ne dersiniz?
Bulgaristan’dan içeri girer girmez yeşilin çeşitli tonları, tarlalar, küçük evler, renk cümbüşü ile karşı karşıya geldik. Yahya Kemal’in şiirlerinde geçen kırlar, temiz hava, alabildiğine güzel manzaralar.
Ancak daracık bir yol, sağlı sollu kapalı, harabe halinde tesisler de göze çarpıyor. Böyle bakınca Bulgaristan Türkiye’den epey geri görünüyor. Bu ifademi lütfen unutmayın. Seyahatın geri kalanında gerek Türk yetkililer, gerek Bulgar yetkililer ve gerekse Türk ve Bulgar işadamları da şöyle bir ifade kullandılar.
“Bulgaristan Türkiye’den daha az gelişmiş amma unutmayın ki bir AB ülkesi.”
Akşamüstü Plovdiv (Filibe’ye) ulaştık. Yeşillikler arasında, ıhlamur kokuları içinde havası tertemiz bir şehir. Dedeman oteline girdik. Bu arada bir ekip Filibe Başkonsolosu Sayın Ümit Yalçın’ı ziyaret etti. Akşam yemeğinden sonra günün yorgunluğunu atmak üzere grup ortadan kayboldu, odalarına çekildi. Bir iki arkadaş, otelin kumarhanesine şöyle bir uğrayabildi. Burada bir geri dönüş yapmak isterim.
Bizi Bulgar Türk iş adamları derneği Celal Özbalcı, Şahap Aktaş çok iyi karşıladılar ve bu program onların düzenlemesi ve yardımı ile çok verimli geçti. Tercümanlık yapan Nadia Garkova’yı da unutmamak gerek.
İlk günün beni çok sevindiren olayı ise Türk Başkonsolosluğunu ziyaretimiz. Bizleri bizzat Filibe Başkonsolosu Ümit Yalçın karşıladı. Tek tek hepimizle ilgilendi. Türk Bulgar ilişkilerinden bahsetti. Muavin Konsolos Erim Özen de aynı şekilde bizlerle de ilgilendi.
Türkiye’nin ilk defa Bulgaristan’la özel bir ticari ilişki birimi kurduğunu, bu kurulan birimin daha sonra diğer ülkeler için de hayata geçirileceğini belirttiler. Bulgaristan’la Türkiye’nin ilişkilerinin çok daha iyi olacağını, Bulgaristan’daki Türklerden Avrupa Parlamentosunda görev yapanlar olduğunu açıkladılar.
Ertesi sabah, yine bir grup üye Filibe Belediye Başkanı Slavço Atanasov’u ziyaret ettikten sonra Sofya’ya doğru yola çıktık. Sofya, trafiği İstanbul ve Bursa’dan sıkışık, çok düzenli olmayan bir şehir. Yine bir grup Türk Bulgar Ticaret ve Sanayi Odasına ziyarette bulundu. Türk iş adamlarına Sofya Dedeman Otel de bizzat Bulgaristan Büyükelçisi Mehmet Gücük, Ticaret Müşaviri Çetin Yılmaz ve Bulgar yatırım Ajansı uzmanı Georgi Aligiev karşıladılar.
Bir Büyükelçi, işini gücünü Türk iş adamlarına tahsis etmesi ne kadar güzel bir olay biliyor musunuz? Dışişlerinde ne kadar olumlu bir değişim bu tahmin edebiliyor musunuz? Bulgaristan’da karşılaştığımız Dışişleri görevlilerine sonsuz teşekkür ediyor ve ülkem adına onlarla gurur duyuyorum.
Yapılan açıklamalarda:
Türk Bulgar ilişkileri büyük ivme kazandı. Bulgaristan milli geliri 30 milyar eurodur. 2003 yılında (1) milyar $ olan Türk Bulgar ticaret hacmi 2007 yılı sonunda (5) milyar $’a yani Bulgaristan milli gelirinin %10’una ulaşmıştır. Türkiye Bulgaristan’ın ihracatının %12’sini yaptığı bir ülke. Türkiye-Bulgaristan ithalat-ihracat dengesi hemen hemen birbirine eşit. Yani aldığımız kadar satıyoruz.
Türkiye’nin Bulgaristan’daki yatırımları (1) milyar $’ı aşmış durumda. Ancak resmiyette bu yatırım 300 milyon $ olarak görünüyor. Kalan yatırım Türk şirketlerinin yabancı ülkelerdeki firmaları tarafından yapılmış. Bu nokta hepimizin dikkatini çekti.
Bulgaristan AB’ye girdikten sonra Türkiye ile ticaret çok arttı. Çünkü kota, miktar kısıtlaması ve tarife dışı engeller kalktı.
Halen Bulgaristan da krizi çok ağır bir şekilde yaşıyor.
Rumelisiad’ın bu ziyareti gerek Elçilik görevleri, gerek Bulgar görevlileri ve gerekse Bulgar-Türk iş adamları tarafından çok olumlu karşılanıyor ve Türk Bulgar ticaretinde büyük artış bekleniyor.
Bulgaristan’da kurumlar vergisi veya gelir vergisi sadece %10’dur. Başka vergi yoktur. Ancak, kâr yabancı ülkeye transfer edilirken ayrıca %7,5 vergi kesilir. Türkiye ile Bulgaristan arasında çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması bulunmaktadır. Dolayısıyla Türk iş adamları Bulgaristan’daki yatırımlarından şirket olarak elde ettikleri kârlar için ayrıca bir vergi ödemeyeceklerdir.
Bulgaristan, sanayi yatırımı istiyor, buna ilaveten tarım, turizm ve ticaret alanında da özellikle Türkiye’den yatırım ve yatırımcı bekliyor.
Yatırımlarda kademeli indirimler, gümrük indirimleri var, KDV’ ler bütün AB ülkeleri gibi iade ediliyor. Yani rafınızda bekleyen mal için KDV ödemiyor, yüklenmiyorsunuz.
Bulgaristan’ daki iş alanları
- Asfalt, yol inşaatı
- Nitelikli konut
- Turizm ve turizm ekipmanları
- Her türlü sanayi
- Modern tarım
Bulgaristan’ a yapılan yatırımlarda sorun vize ve işinizde (10) Bulgar vatandaşına karşılık (1) Türk veya yabancı getirebiliyorsunuz.
Yapılan işlerde AB fonlarından faydalanmak çok daha kolay, Bulgaristan’ a bu işler için 2013 yılına kadar kullanılmak üzere 7,5 milyar Euro tahsis edilmiştir.
Tekno Aktaş;
Yazımızın başlarında Şahap Aktaş’ın bizi karşılamasından bahsetmiştik. Kurdukları teknoloji harikası pırıl pırıl Tekno Aktaş fabrikasını gezdik. Bir Türk olarak kendisi, yatırımları ve atılganlığıyla gurur duyduk.
Kırcaali
Son gün Kırcaali’ ye de uğradık. Hayalimdeki çorak, dağlık, kuş uçmaz, kervan geçmez Kırcaali yerine yemyeşil bir Kırcaali buldum. Bizi Vali Muavini, Rotary kulüp başkarı ve seçim olmasına rağmen Belediye Başkanı Hasan Bey karşıladı. Yaptığı modern pazar yerini, Osmangazi Belediyesi parkını ve nehir ıslah ve baraj çalışmalarını gördük.
En güzeli de sevgili dostum Baykal Makine temsilcisi Bayar Bey ile buluşmamız oldu. Bizi Kırcaali’ de nehir ıslahını incelerken buldu. Sarıldık görüştük ve ayrıldık.
Bundan sonrakiler daha başka bir yazı konusu. Türkiye’ ye yollandık geldik diyelim.
Yeminli Mali Müşavir
Cevdet Akçakoca