Bursa, 27.Haziran.2016
TİCARET SİCİLİNDEN RE’SEN KAYDI SİLİNEN ŞİRKETLER
Türkiye’de anonim, limited ve diğer şekillerde 1.000.000 (bir milyon) adet civarında şirket olduğu, bunların en az 500.000 adedinin ise fiilen çalışmadığı, işini terk ettiği, tasfiye işlemlerini tamamlayamadığı konusu yıllardır yazılır, çizilir. Kamu otoritesi de bu durumun farkındadır.
Yeni Türk Ticaret Kanunu ile birlikte bu konu üzerinde bir karar çıkmış, ancak vergi daireleri ile koordinasyon sağlanamadığı için sonuca ulaşılamamıştır.
6102 Sayılı TTK ‘ .nın geçici 7. Maddesi gereğince belirli bazı şartlarla anonim ve limited şirketler ile kooperatiflerin tasfiyeleri ve ticaret sicilinden kayıtlarının silinmesi, ilgili kanunlardaki tasfiye usulüne uyulmaksızın yerine getirilir hükmünü taşımakta olup maddenin devamında gerekli şartlar sıralanmıştır.
TTK daki bu düzenlemeye rağmen Maliye Bakanlığı tarafından bu konuda bir düzenleme yapılmadığı için bu madde yürürlüğe giremiyor veya maddenin hükümlerinden faydalanılmakta zorluk çekiliyordu.
Bu defa Maliye Bakanlığının 29537098-010.06.01.[32]-76160 sayı ve 18.07.2014 tarihli yazıları ile VUK md. 160 ve AATUHK 35 ve mük.35. inci maddelerine atıfla ve bir iç genelge ile düzenlemeler yapılmıştır.
TTK. Geçici 7. Maddeye tabi şirketler şunlardır.
1. Sermayelerini kanundaki belirli nisbete çıkaramamış anonim ve limited şirketler
2. Kanunun yürürlük tarihinden önce veya rürürlük tarihinden itibaren iki yıl içinde münfesih olan anonim ve limited şirketler
3. Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre herhangi bir nedenle dağılmış olan kooperatiflerin,
4. Sebebi ne olursa olsun aralıksız son beş yıla ait olağan genel kurul toplantıları yapılamayan anonim şirketler ile kooperatifler,
5. Bu Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten önce tasfiye işlemlerine başlanılmış ancak genel kurulun toplanamaması nedeniyle ara bilançoları veya son ve kati bilançosu genel kurula tevdi edilemediği için ticaret sicilinden terkin işlemi yapılamayan şirket ve kooperatifler,
6. bu Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde tasfiyeleri ve ticaret sicilinden kayıtlarının silinmesi, ilgili kanunlardaki tasfiye usulüne uyulmaksızın yapılacağı hükmü yer almaktadır.
7. Bu konuda bir tebliğ de çıkarılmıştır.
Yukarıda belirttiğimiz iç genelge ile , 6102 sayılı Kanun’un geçici 7. maddesi kapsamında ticaret sicilinden re’sen kayıtları silinen veya bu kapsamda tasfiye işlemlerine başlanılmış olan şirket ve kooperatifler hakkında vergi dairelerince yapılacak iş ve işlemler konusunda bir açıklama yapılmış olup söz konusu açıklamaya göre neler yapılacağını yazımızda detaylı olarak sıralıyoruz.
1- Ticaret sicilinden kayıtların re’sen silinmesi :
Ticaret sicili müdürlükleri tarafından, yukarıda sayılan şirketlerin ticaret sicilinden kayıtları silinmişse tüzel kişilikleri ortadan kalkmış ve dolayısıyla da, vergi mükellefiyetleri de sona ermiştir.
2- Kayıtları re’sen Ticaret Sicilince silinen şirketlerle ilgili vergi dairesince yapılacak işler:
Ticaret sicilinden kayıtları re’sen silinip tescil ve ilan olunan şirketler hakkında vergi daireleri tarafından sistem kayıtlarından sorgulama yapılacaktır.
Yapılan sorgulama sonucunda bu şirketlerin aynı zamanda Vergi Usul Kanunu’nun 160. maddesi gereğince mükellefiyet kaydının re’sen terkin edildiğinin anlaşılması halinde; terkin tarihi olarak vergi dairesi tarafından mükellefiyetin re’sen terkin edildiği tarih esas alınacağından, terk tarihinde herhangi bir düzeltme yapılmayacaktır.
Bu mükelleflerin faaliyetinin olmadığı yönünde daha önce re’sen terkin işlemleri için yoklama yapıldığından ayrıca yoklama yapılmasına gerek bulunmamaktadır. Bununla birlikte, ticaret sicilinden kaydının silindiği tarih olan Kayıt Silme İşleminin Tescil Tarihinin sisteme girişinin yapılması, konu ile ilgili belgelerin mükellefin tarh dosyasına konulması gerekmektedir.
3-Ticaret sicilince kaydı silinen şirket vergi dairesi sicil kayıtlarında faal görülüyorsa:
a. Ticaret sicilinden re’sen silindikleri tescil ve ilan olunan şirketlerin vergi dairesi sicil kayıtlarında faal olduklarının anlaşılması halinde; mükellefin tüm iş yeri adreslerinde yapılacak yoklama ile faaliyetine devam edip etmediği tespit edilecektir.
b. Yapılan yoklama sonucunda mükellefin faaliyetinin bulunmadığının tespit edilmesi halinde “Kayıtları Silinen Mükelleflere İlişkin Bilgi Formu” düzenlenecek ve sistemde bilgi girişi yapılarak, “10-6102 sayılı Kanun’un Geçici 7. Maddesine Göre Terk” türü ile Kayıt Silme İşleminin Tescil Tarihi itibariyle mükellefiyet kaydı terkin edilecektir. Ancak kayıt silme işleminin tescil tarihinden önce mükellef hakkında 2004/14 Seri No.lu Uygulama İç Genelgesi kapsamında re’sen terkine yönelik yoklama yapılmışsa ilk yoklama tarihi itibariyle mükellefiyet kaydı terkin edilecektir.
c. Yapılan yoklama sonucunda mükellefin faaliyetine devam ettiğinin tespit edilmesi halinde “Kayıtları Silinen Mükelleflere İlişkin Bilgi Formu” düzenlenecek ve sistemde bilgi girişi yapılarak, “10-6102 sayılı Kanun’un Geçici 7. Maddesine Göre Terk” türü ile Kayıt Silme İşleminin Tescil Tarihi itibariyle mükellefiyet kaydı terkin edilecek; fakat,
c/1.- Adi ortaklık olarak devam etme:
Aktife kayıtlı gayrimenkul ve araçlara ilişkin olanlar dahil olmak üzere faaliyetin devamına karine teşkil eden tasarrufların, adi ortaklığın tesisini gerektirecek şekilde birden fazla ortak tarafından gerçekleştirildiğinin tespiti halinde, söz konusu ortaklar için adi ortaklık şeklinde mükellefiyet kaydı açılacaktır. Yani faaliyet bir şekilde devam ediyorsa, Maliye de şirket olarak değil ama adi ortaklık olarak kaydını yapacak ve devam ettirecektir.
c/2- Şahıs olarak devam etme:
Söz konusu faaliyetlerin ortaklardan yalnızca biri tarafından yürütüldüğünün tespiti halinde ise diğer ortaklar açısından mükellefiyet tesisini gerektiren bir durum bulunmadığından, faaliyette bulunan kişi adına mükellefiyet kaydı açılması,
c/3- Adına mükellefiyet tesis edilen kişi veya kişilere durumun bir yazı ile bildirilmesi gerekmektedir.
4- Re’sen kayıt silinmiş olması halinde Kurumlar vergisi beyannamesi verilecektir.
Anonim ve limited şirketler ile kooperatiflerin tasfiyeye girmeden ticaret sicil kayıtlarının re’sen silinmesi halinde; bu mükelleflerin ticaret sicil kayıtlarının re’sen silindiği tarihten önceki döneme ilişkin verilecek kurumlar vergisi beyannamesinin kaydın re’sen silindiğinin tescil edildiği ayı izleyen dördüncü ayın birinci gününden yirmi beşinci günü akşamına kadar şirket veya kooperatiflerin bağlı bulunduğu vergi dairesine verilmesi gerekmektedir.
5- Tasfiye halinde iken re’sen kaydı silinen şirketler:
Tasfiyeye giren ve tasfiyesi sonuçlanmak suretiyle veya tasfiyeye başlanılmış olmakla birlikte tasfiyenin sonuçlandırılamaması nedeniyle ticaret sicil kayıtlarından re’sen silinen şirketler ve kooperatifler ile anılan maddenin yürürlüğe girdiği 01.07.2012 tarihinden önce tasfiye işlemlerine başlanılmış ve tasfiye döneminde ticaret sicil kayıtlarından re’sen silinen şirketler ve kooperatiflerin; sicil kaydının re’sen silindiğinin tescil edildiği tarih tasfiyenin bitiş tarihi olarak kabul edilecektir. Söz konusu mükelleflerin tasfiyenin sona erdiği döneme ilişkin tasfiye beyannamelerinin, tasfiyenin sonuçlandığı yani ticaret sicil kaydının re’sen silindiğinin tescil edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde şirket veya kooperatiflerin bağlı olduğu vergi dairesine verilmesi gerekmektedir.
6- Mahkemece iflas açılan şirketler:
Şirket veya kooperatiflerin alacaklıları tarafından iflas istemiyle mahkemeye müracaat edilmesi üzerine, mahkemece iflasının açılmasına karar verilmesi halinde, tasfiye işlemleri 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre yürütüleceğinden; tasfiyeye girmiş ve ticaret mahkemesince hakkında iflas kararı verilen söz konusu şirket ve kooperatiflerin vergilendirmeye ilişkin ödevleri dolayısıyla tasfiye memurlarına düşen sorumluluğun iflas idaresince yerine getirilmesi gerekmektedir.
Bu durumda olan şirket ve kooperatiflerin iflas işlemlerinin tamamlandığının bildirilmesi üzerine şirketin veya kooperatifin ticaret sicil kaydının silindiğinin tescil edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde şirket veya kooperatifin bağlı olduğu vergi dairesine tasfiye beyannamesinin verilmesi gerekmektedir.
7- Kanuni temsilciler ve ortakların kamu borçlarından sorumluluğu:
Ticaret sicilinden kaydı silinen şirketler ve kooperatiflerin kanuni temsilcileri ile limited şirket ortaklarının, silinme tarihinden önceki dönemlere ilişkin kamu borçlarından doğan sorumlulukları, 21.07.1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında devam edecektir.
Diğer taraftan, ticaret sicilinden silinen şirket ve kooperatifler hakkında cebri takibata başlanılmamış olması, bunların tüzel kişilikleri ortadan kalktıktan sonra 6183 sayılı Kanun’un 35. ve mükerrer 35. maddelerinin uygulanmasına engel teşkil etmemektedir.
8- Vergi dairesinin ticaret sicilinden kaydı silinen şirketle ilgili bilgisi yoksa yapılacak olanlar:
Ticaret sicil müdürlüklerince anılan madde kapsamında yapılan işlemler ticaret sicili gazetesinde ilan edilmektedir. Bu tescil ve ilanlara ilişkin bilgilerin elektronik ortamda Gümrük ve Ticaret Bakanlığından alınmasıyla ilgili çalışmalar Başkanlığımızca sürdürülmektedir. Anılan bu bilgiler vergi dairesi kullanımına açılacak olup, E-VDO duyuru ekranlarında gerekli bilgilendirme yapılacaktır. Söz konusu bilgilendirme dışında mükellefler tarafından ilgili tescil ve ilana ilişkin ticaret sicil gazetesinin ibrazı ile müracaat edilmesi veya ilgili Ticaret Sicil Müdürlüğü tarafından tescil ve ilana ilişkin ticaret sicil gazetesi ile kayıtları silinen şirketlerin bildirilmesi halinde yukarıda yapılan açıklamalar kapsamında işlem tesis edilmesi mümkün bulunmaktadır.
Bu açıklamalardan sonra, şirket sayılarında re’sen sicilden silinmelerden dolayı büyük ölçüde bir azalma olacağını bekliyorum.
Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi