Bursa; 04.07.2006
5520 Sayılı Yeni KV Kanununa Göre Gayrimenkul ve İştirak Hissesi Satış İstisnası
Kurumların gayrimenkul ve iştirak hissesi satış kazancının %75’lik kısmı kurumlar vergisinden muaf tutulmuştur. Kalan %25’lik kısmı kurumlar vergisine tabidir. Böylece, mükellefin daha önce verilmiş bir hakkı budanmıştır. (Çünkü önceden bu kazancın tamamı sermayeye ekleme şartı ile istisnadan yararlanıyordu.)
İlgili madde aşağıdadır.
e) Kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların %75’lik kısmı.
Bu istisna, satışın yapıldığını dönemde uygulanır ve satış kazancının istisnadan yararlanan kısmı satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar pasifte özel bir fon hesabında tutulur. Ancak satış bedelinin, satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmesi şarttır. Bu süre içinde tahsil edilmeyen satış bedeline isabet eden istisna nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılır.
İstisna edilen kazançtan beş yıl içinde sermayeye ilave dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen ya da dar mükellef kurumlarca ana merkeze aktarılan kısım için uygulanan istisna dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılır. Aynı süre içinde işletmenin tasfiyesi (bu kanuna göre yapılan devir ve bölünmeler hariç) halinde de bu hüküm uygulanır.
Bedelsiz olarak veya rüçhan hakkı kullanılmak suretiyle itibari değeriyle elde edilen hisse senetlerinin elde edilme tarihi olarak, sahip olunan eski hisse senetlerinin elde edilme tarihi esas alınır.
Devir veya bölünme suretiyle devralınan taşınmazlar, iştirak hisseleri, kurucu senetleri ve intifa senetleri ile rüçhan haklarının satışında iki yıllık sürenin hesabında, devir olunan veya bölünen kurumda geçen süreler de dikkate alınır.
Menkul kıymet veya taşınmaz ticareti ve kiralanmasıyla uğraşan kurumların bu amaçla ellerinde bulundurdukları değerlerin satışından elde ettikleri kazançlar istisna kapsamı dışındadır.
Maddenin istisna ile ilgili en önemli özelliklerini şöylece sayabiliriz.
1- (2) tam yıl yani (730) gün süre ile aktifte yer almak
2- Kazancın %75’inin istisna olması
3- Satış kazancının pasifte ÖZEL BİR FON hesabına kaydedilmesi
4- Satış bedelinin satışı izleyen ikinci tam yıl sonuna kadar tahsil edilmesi
5- Özel fon hesabından sermaye artırımı hariç başka bir hesaba nakledilemez.
6- (5) yıl süre ile çekilemez.
7- Para karşılığı olmayan devir, temlik veya takas kabul edilmez.
8- Mevcut borçlar karşılığı rızaen veya icra yolu ile devir ile kamulaştırma işlemleri istisna uygulaması kapsamındadır.
9- Holding şirketlerin kendi aralarındaki devir teslim işlemleri fiktif sayılarak kabul edilmez.
10- Muvazaalı işlemler kabul edilmez.
f) Bankalara borçları nedeniyle kanuni takibe alınmış veya Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna borçlu durumda olan kurumlar ile bunların kefillerinin ve ipotek verenlerin sahip oldukları taşınmazlar, iştirak hisseleri, kurucu senetleri ve intifa senetleri ile rüçhan haklarının, bu borçlara karşılık bankalara veya bu fona devrinden sağlanan hasılatın bu borçların tasfiyesinde kullanılan kısmına isabet eden kazançların tamamı ile bankaların bu şekilde elde ettikleri söz konusu kıymetlerin satışından doğan kazançların %75’lik kısmı.
Yeminli Mali Müşavir
Cevdet Akçakoca