Bursa, 08.03.2003
Bilgi, 24/2003
ÇEK YASASINDA YENI DÜZENLEME YAPILDI
08.03.2003 tarih 25042 sayili Resmi Gazetede yayimlanan 4814 sayili kanunla 3167 sayili Çek Yasasinda yeni düzenlemeler yapilmistir.
Getirilen degisikliklerin bazilari özet olarak asagida sunulmustur.
1) Bankalar, çek hesabi açmadan arastirma yapmak ve gerekli basiret ve özeni
göstermeye mecburdur.
2) Çek defterleri bankalarca bastirilir.
3) Çekler hamilin vergi kimlik numarasi saptandiktan sonra ödenir. Karsiligi sorulur.
4) Çek ödenmezse, ibraz tarihi ile ödememe nedeni çekin üzerine yazilarak hamiline verilir.
5) Karsiligi bulunmayip ödenmeyen çekin sahiplerinden çek defterleri geri alinir.
6) Çekin karsiliksiz çikmasindan itibaren 10 gün içinde % 10 tazminati ve gecikme faizi ile ödenmesi halinde, çek sahibi yeniden çek kullanabilir.
7) Bankalar karsiliksiz çekleri Merkez Bankasina bildirir.
8) Çekin karsiliksiz olmasi halinde bankalar, her çek yapragi için (300) milyon lirayi ödemekle yükümlüdür. Bu rakam her yil (TEFE) oraninda artirilir.
9) Karsiliksiz çek sahipleri, bankaca ihtar edilen tarihten itibaren (10) gün içinde çek defterlerini geri vermezse (350) milyon ile (3) milyar lira arasinda agir para cezasina mahkum olur.
Yasaklama süresi içinde çek hesabi açtiranlara (1) yildan (5) yila kadar
hapis cezasi verilir. Bankaya da (1-5) milyar lira arasi ceza verilir.
10) Yetkili olanlar disinda çek defteri basan veya bastiranlara (2-5) yil arasi hapis cezasi ve (350 milyon – 3 milyar) lira arasi para cezasi verilir.
11) Yasa hükümlerine uymayan bankalar (sube müdürü) (350 milyon – 3 milyar) lira arasinda agir para cezasi öderler.
12) Çeki karsiliksiz çikan hesap sahipleri veya yetkili temsilcileri,
a) Çek bedeli kadar agir para cezasi ile cezalandirilir.
b) Verilecek ceza (80) milyar liradan fazla olamaz.
c) Ayrica (1-5) yil arasi hapis cezasi verilir.
d) Para cezalari her yil artirilir.
e) Mahkeme ayrica çek sahiplerine çek hesabi açtirma yasagi koyar ve yasaklama karari bütün bankalara bildirilmek üzere Merkez Bankasina bildirilir.
f) Kismen veya tamamen karsiliksiz çikan her çek yapragi ayri bir suç olusturur.
13) Karsiliksiz çekte temerrüt faizi orani tatbik edilir.
14) Karsiliksiz çek sahipleri yargilanir.
15) Dava açildiktan sonra % 15 tazminat, gecikme faizi ve çek bedeli ödenirse dava düser. Hüküm verilmisse tazminat % 18 hüküm kesinlesmisse tazminat % 20 olarak hesaplanir.
16) Bu kanundan önce karsiliksiz çikmis olan çekler için özel bir madde olarak geçici (1) madde getirilmistir. Bu tarihten sonra (3) ay içinde çek tutarinin, gecikme faizi ile birlikte ödenmesi halinde hazirlik sorusturmalari, açilmis davalar ve kesinlesmis mahkumiyet kararlari kalkar.
Yukarida kisaca açiklandigi üzere yeni çek yasasi da agir hükümler getirmistir.
Bundan böyle çek tanzim edilirken gerek çek sahipleri veya gerekse tüzel kisi yöneticileri daha da dikkatli davranmak zorundadir.
Görüldügü üzere bankalarin ve sube müdürlerinin de sorumlulugu artirilmistir.
Yeni çek yasasinin yararli olacagini düsünmekteyim.
YEMINLI MALI MÜSAVIR
CEVDET AKÇAKOCA