Bursa, 23.Şubat.2012
DERNEK VE VAKIFLAR TİCARET YAPABİLİR Mİ?
Elcevap : Evet, kazancın vergisini vermek şartıyla.
Tam bir fetva gibi cevap oldu ama, evet sevgili okurlar, dernek ve vakıflar ticaret yapabilir, iktisadi işletmeler kurabilir.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunumuz da buna müsaade etmektedir.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1. inci maddesi verginin konusunu işlemekte ve “Dernek ve Vakıflara ait iktisadi işletmelerin” kazançlarının kurumlar vergisi kanununa tabi olduğunu belirtmektedir.
Günümüzde bir çok dernek ve vakıf faaliyetlerini devam ettirebilmek için üyelerinin katkılarına bel bağlamış bulunmaktadır. Maalesef, insanlarımız dernek ve vakıflara üye olmakta, hatta aynı kişi bir çok dernek ve vakfın üyesi olmakta ise de sıra para ödemeye, aidat ödemeye, bağış yapmaya geldiğinde, bu görevini yerine getirenler azınlıkta kalmaktadır. Sonuç olarak dernek veya vakıf bu durumda, görevlerini yerine getirmekte zorlanmaktadır.
Ecdadımız, dernek ve vakıfların çalışmasını, görevlerini yerine getirmesini bizden daha iyi bir şekilde düzenlemiş ve kurulan vakıfların gelir elde etmesini sağlayacak tedbirler alarak vakıfların yüzlerce yıl kesintisiz sürmesini sağlamışlardı.
Bilhassa, 2006 yılında yürürlüğe giren son Kurumlar Vergisi kanunumuz özellikle dernek ve vakıfların kurduğu iktisadi işletmeleri de kurumlar vergisi mükellefleri arasına alarak, bir ölçüde bu dernek ve vakıfların yaşamasına katkı sağlayacak bir tedbiri daha almıştır.
Dernek ve vakfa ait bir işletmenin oluşum şartları:
a. İşletmenin, sermaye ve idari bakımdan dernek veya vakfa bağlı olması
b. Sermaye şirketi veya kooperatif şeklinde kurulmamış olması
c. Ticari, sınai veya zirai alanda devamlı olarak faaliyette bulunması gerekir.
Dernek ve vakfın iktisadi işletmesinin devamlı olması çok önemli bir şarttır.
Mesela, dernek bir defaya mahsus olarak basımını yaparak bir kitap satmış olsa ve gelir elde etmiş olsa bile kitaptan elde edilecek gelir, devamlı olarak yapılan bir faaliyet sonucu elde etmiş sayılacak ve iktisadi işletme doğmuş olacaktır. Buradan elde edilen kazancın vergisinin verilmesi gerekecektir.
Derneğin kazanç gayesi olmaması, yapılan faaliyet derneğin görevleri arasında olmaması, işletmenin tüzel kişiliğinin olmaması, bağımsız muhasebesinin bulunmaması, tahsis edilmiş bir sermaye veya işyeri olmaması, yahut satılan mal ve hizmetin bedelinin sadece maliyeti karşılayacak kadar olması, karın elde edilememesi veya karın kuruluş amaçlarına tahsis edilmesi hiç önemli değildir. Bir iktisadi işletme olduğu takdirde derneğin iktisadi işletmesi olacak ve ticaret yapan bir işletme doğmuş olduğu için Kurumlar vergisine tabi olacaktır.
Kurumlar vergisi kanunumuz dernek ve vakıfların ticaret yapmasına, iktisadi işletmeler kurmasına müsaade ettiğine göre, söz konusu kuruluşların gayelerini amaçlarını yerine getirmesi için iktisadi işletmeler kurması iyi olabilir. Üzerinde düşünülmesi gereken bir konudur.
Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir