Bursa, 18.Eylül.2012
DEVLET HAKİKATEN VERGİ İADELERİNDE MÜKELLEFE FAİZ ÖDEYECEK (Mİ?)
Sevgili okurlar, bu bir devrim.
Devlet, iadesi gereken vergilerin mükellefe iadesinde ayrıca faiz ödeyecek.!
Bu olayı düzenleyen mevzuat 15/6/2012 tarihli ve 28324 sayılı Resmî Gazete'de 6322 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun yayımlandığında böyle bir hüküm bulunduğunu gördüğümüzde acaba yanlış mı anladık diye beklemiş ve tebliğle açıklamaların yapılmasını görünceye kadar bu konuda herhangi bir yazı yazmamıştık. İnanılacak gibi değil, devlet, ülkemizde evrensel hukukun gereğini tatbik ediyor ve hatalı olduğu takdirde faiz ödemeye başlıyor. Şüphe etmekte haklı idik.
Bu defa 08.09.2012 tarih ve 28405 sayılı Resmi gazetede yayımlanan 418 sayılı tebliğ bütün şüpheleri gidermiştir. Şuna emin olun ki, devlet, vergi iadelerinde gecikme halinde vatandaşa faiz ödeyecek. Ödeyecek de, tabii ki bir çok şartlar yerine getirildikten sonra. Yasa ve tebliğdeki açıklamaları inceleyip yazımızda belirtmeye çalışalım.
15.06.2012 tarihinde yapılan düzenleme ile 213 sayılı Kanunun 112 nci maddesinin 4- ve 5 inci fıkraları aşağıdaki şekli almıştır. Bu düzenlemeler, hangi vergilere , hangi şartlarla ve ne oranda faiz uygulanacağını açıklamıştır.
VUK Madde 112/4. Fazla veya yersiz olarak tahsil edilen vergiler, fazla veya yersiz tahsilâtın mükelleften kaynaklanması halinde düzeltmeye dair müracaat tarihi, diğer hallerde verginin tahsili tarihinden düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar geçen süre için aynı dönemde 6183 sayılı Kanuna göre belirlenen tecil faizi oranında hesaplanan faiz ile birlikte, 120 nci madde hükümlerine göre mükellefe red ve iade edilir.
VUK Madde 112/5. Vergi kanunları uyarınca iadesi gereken vergilerin, ilgili mevzuatı gereğince mükellef tarafından tamamlanması gereken bilgi ve belgelerin tamamlandığı tarihi takip eden üç ay içinde iade edilmemesi halinde, bu tutarlara üç aylık sürenin sonundan itibaren düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar geçen süre için aynı dönemde 6183 sayılı Kanuna göre belirlenen tecil faizi oranında hesaplanan faiz, 120 nci madde hükümlerine göre red ve iadesi gereken vergi ile birlikte mükellefe ödenir.
Kanunun 1. inci maddesinde , "Bu kanun hükümleri ikinci maddede yazılı olanlar dışında, genel bütçeye giren vergi, resim ve harçlar ile il özel idarelerine ve belediyelere ait vergi, resim ve harçlar hakkında uygulanır. Yukarıda yazılı vergi, resim ve harçlara bağlı olan vergi, resim ve zamlar da bu kanuna tabidir." hükmü, 375 inci maddesinde ise "Vergi cezalarında yapılan hatalar, bu kanunda vergi hataları için belli edilen usul ve şartlara göre düzeltilir." hükmü yer almaktadır.
Bu açıklamalara ve kanun hükümlerine göre:
1. 213 sayılı Kanun kapsamında olan vergi, resim ve harçlar ile
2. bunlara bağlı olarak hesaplanan gecikme faizi, gecikme zammı ve pişmanlık zammının,
3. ayrıca vergi cezalarının 112 nci maddenin dördüncü fıkrasına göre iade edilmesi sırasında mükelleflere faiz ödenmesi söz konusu olacaktır.
4. 213 sayılı Kanun kapsamına dâhil olmayan ancak, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tahsil edilen diğer amme alacaklarının iadesinde ise 112 nci maddeye istinaden faiz hesaplanması mümkün değildir.
5.Buna göre, 213 sayılı Kanunun 116 - 117 - 118 inci maddelerinde de sayılan vergi hataları sebebiyle mükelleflerden fazla veya yersiz tahsil edilen vergilerin iadesinde 112 nci maddenin dördüncü fıkrasına göre faiz hesaplanması gerekmektedir.
6. Maddenin yeni hâline göre , fazla veya yersiz olarak tahsil edilen vergiler,
a.fazla veya yersiz tahsilatın mükelleften kaynaklanması hâlinde müracaat tarihinden,
b. diğer hallerde tahsil tarihinden düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar hesaplanacak faiz ile iade edilecektir.
Tatbikata ilişkin bir örneği açıklayamaya çalışalım.
Mükellef daha evvel vermiş olduğu gayrimenkul sermaye iradına ilişkin gelir vergisi beyannamesinde beyan ettiği vergiyi ödemiş ve daha sonra vergi hatası sebebiyle fazla vergi beyan ettiği gerekçesiyle düzeltme beyannamesi verip durumu açıklayan yazılı izahata, ilgili vergi dairesine vereceği dilekçede yer vererek ödediği verginin iadesini (mahsuben veya nakden) talep etmiştir. Ayrıca dilekçeye gerekli bilgi ve belgeler tamam olarak eklenmiştir tabii ki.
Dilekçe ve eklerinde talep edilen düzeltme talebinin kabul edilmesi halinde, mükellefe iade edilecek vergi için vergi dairesine müracaat tarihinden düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar faiz hesaplanacaktır.
Düzeltme fişinin 213 sayılı Kanunun tebligata dair hükümlerine göre bilinen adresinde, ilanen veya mükellefin rızası dâhilinde dairede tebliğ edilmesi gerekmektedir.
Düzeltme fişinin ilanen tebliğinde, 345 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin1 (A) bölümünde yapılan açıklamalar dikkate alınacaktır. Madde hükmüne göre mükellefe ödenecek faizin nispetine dair bir değişiklik yapılmadığından 6183 sayılı Kanuna göre belirlenen tecil faizi oranında ve tecil faizi için belirlenen usule göre faiz hesaplanmasına devam edilecektir. Yazımızın yazıldığı 12.Eylül.2012 tarihinde tecil faizi aylık %1 , yıllık %12 olarak uygulanmaktadır.
Vergi kanunları uyarınca iadesi gereken vergilerin (örneğin katma değer vergisi iadeleri) iadesinde ise 6322 sayılı Kanunla herhangi bir değişiklik yapılmadığından uygulamaya aynı şekilde devam edilecek ve vergilerin gerekli bilgi ve belgelerin tamamlandığı tarihi takip eden üç ay içinde iade edilmemesi hâlinde, bu tutarlara üç aylık sürenin sonundan düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar geçen süre için faiz ödenecektir.
Devlet hemen ve eski vergi alacaklarına da faiz ödeyecek mi?w
Yapılan düzenlemelere göre 15.06.2012 tarihinden sonra fazla veya yersiz olarak tahsil edilmiş olup iadesi söz konusu olacak vergiler için bu düzenlemeler geçerli olacak ve faiz ödemesi söz konusu olacaktır.
Kanunda bu konuyu düzenlemek için 6322 sayılı Kanunun 16 ncı maddesiyle 213 sayılı Kanuna Geçici 29 uncu madde eklenmiş ve bu Kanunun 112nci maddesinin (4) numaralı fıkrası, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra fazla veya yersiz olarak tahsil edilen vergilerin iadesinde uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.
Buna göre, 213 sayılı Kanunun 112 nci maddesinin (4) numaralı fıkrasındaki değişiklik sonrası hüküm, 6322 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 15/6/2012 tarihinden sonra fazla veya yersiz olarak tahsil edilmiş olup da iadesi söz konusu olan vergiler için tatbik edilecektir.
Mükellefler bundan sonra devletten alacaklarını dikkatle takip etmeli ve faiz alacaklarını da talep etmeyi unutmamalıdır.
Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir