Bursa, 10.Mart.2010
E-KDV TABLOLARI - KOD VE KDV İADESİ PÜRÜZLERİ
Bugün yazıma başlamadan önce bir arkadaşımdan, değerli bir üstad meslektaşımdan aldığım bir mesajı sunmak isterim.
1.KDV iadesinde ‘’İndirilecek KDV Listesi’’ ve ‘’ Yüklenilen KDV Listesi’’ hazırlanıyor. İndirilecek KDV listesinin hazırlanmasında fazla sorun yok. Yüklenilen KDV listesinin doğru olarak hazırlanması neredeyse imkansız. İhraç malın imalatında kullanılan her bir malzeme satıcı adı, vergi dairesi,hesap no,fatura tarihi,fatura no,kullanılan malzeme miktarı,tutarı,KDV si gibi bilgilerin doldurulması yüzlerce malzeme kullanıp ihraç eden imalatçılarda neredeyse imkansız.Örneğin bir otomobilde kullanılan bine yakın parçanın her biri satıcı bazında yukarıdaki detaya göre listelenecek.Firma ambar sistemi kullanıyorsa ortalama maliyet sistemiyle hesaplama yapması yasak hale geliyor..Çünkü kullanım, maliyet bazında değil satıcı ve belge bazında isteniyor.
2.Listeleri verdiniz sorun bitmiyor. Bakanlık nezdinde 4 alt firmaya kadar gidilip Ba ve Bs formlarıyla karşılaştırma yapılıyor.Örneğin mal aldığınız firmaya mal satan ve buna da mal satan ve buna da mal satan firma en küçük bir hata veya yanlışlık yapsa KDV iade talebiniz yerine getirilmiyor.Örneğin üçüncü alt firmanın matbaacı basım bilgisinde yanlışlık varsa hesabı ihracatçıdan soruluyor.Bunun gibi altın altı ve bunun da altı firmalarda beyanname vermeme, yanlış verme, eksik bilgi verme gibi tüm sorunları bu firmalarla hiçbir ilgisi bulunmayan ihracatçının çözmesi isteniyor.
3.84 no.lu KDV tebliği ortadan kaldırıldı mı? Eskiden dürüst ve ihracatçı firmanın alt firmalardan dolayı sorumluluğu ödemeyi banka sisteminden yapmış ise ortadan kalkıyordu.Firmalar da sorunla karşılaşmamak için tüm alımlarını banka sisteminden ödüyordu.Şimdi ne olduğunu bilmiyorsunuz. Vergi dairesinden çağırıyorlar ve doğrudan mal almadığınız,hiç ilginiz olmayan firmaların en küçük sorunlarından da siz sorumlu tutuluyorsunuz.
4. Bazı firmalar (isim vermiyorum) KDV beyannamesini veremediğini Vergi İdaresi ile yapılan toplantıda yüzlerce kişinin önünde beyan etti.
5.Şu anda neredeyse tüm ihracatçıların KDV iade dosyaları vergi dairelerinde yığılmış durumda.
Meslektaşımın bana gönderdiği not böyle. Şu andaki keşmekeşi anlatabilmesi açısından tam tabirle cuk oturmuş. Bu notun hazırlanmasına ve aksaklıkların doğmasının nedenini ise inceleyelim.
27.Ocak.2010 tarihinde yayımlanan 53 sayılı Katma Değer Vergisi sirküleri ile daha önceleri, kdv iadesi alınabilmesi için tablo ve Cd. Halinde vergi dairelerine verilen
-indirilecek kdv listeleri, -yüklenilen kdv listeleri. satış faturaları listeleri ve gümrük çıkış beyannamesi listeleri Elektronik ortamda alınmaya başlanmıştır.
Sevgili maliye bakanımız ve maliye yetkililerimiz yaptıkları açıklamalarda , bundan böyle katma değer vergisi iadelerinin çok daha kısa bir sürede yapılacak elektronik incelemelerden sonra , hakikaten, sahiden çok kısa sürede mükellefe iade edilebileceğini açıkladılar.
Gel gör ki, kazın ayağı öyle çıkmadı. Bu elektronik denen modern teknoloji, hakikaten çok iyi bir şey. Ne oluyor? Siz elektronik listeyi girdiğiniz an, yine sayın Maliye Bakanımız ve yetkililerin kaldırıldığını veya kaldırılacağını ve yerine daha iyi bir sistem kurulacağını belirttiği KOD SİSTEMİ devreye giriyor. Tablolarınızda belirttiğiniz firmaların herhangi biri, bir şekilde alışverişlerinde herhangi bir firmadan mal almış oluyorlar , bu mal aldığı firma da bir başka firmadan mal almış ve bu dördüncü kademedeki firma, bir şekilde 84 sayılı Katma Değer vergisi tebliğinde belirtilen, NAYLON FATURA kullanan veya düzenleyen firmalarla bir ilişkisi olmuş, işte orada yandı gülüm keten helva. Hiiiç ilginiz olmadığı halde , siz artık kdv iadenizi değil çabuk almak, hiç alamıyorsunuz. Dört sıra alttaki bir mükellef yüzünden mal aldığınız firmanın faturası kabul edilemiyor ve katma değer vergisi iadesini alabilmek için bu faturanın kayıtlardan veya listelerden çıkarılması isteniyor.
Bu ne demektir biliyor musunuz? Bu elektronik sistemde bir eksiklik var demektir. Buna derhal ama derhal çare bulunması ve programda düzenleme yapılması gerekir.
Yukarıda özellikle NAYLON FATURA dedim kısaca, aslı ise (SMİYB) sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgedir. 84 sayılı Katma Değer Vergisi genel tebliğinde ve Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesinde sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge uzun uzun tarif edilmiştir. Piyasada , ticarette ve halk arasında bu belgelere kısaca FATURA denilmektedir. Ama bu naylon fatura , insanın başına veya firmaların başına işte böyle büyük belalar çıkarmaktadır.
Yukarıda belirttiğimiz gibi bırakın ilk sırayı, mal aldığınız firmanın dördüncü altında bile bir şekilde naylon fatura çıkmışsa, ilk sıradaki firmanın yani firmanızın bütün işlemleri bloke olmaktadır.
Oysa 84 sayılı Katma Değer Vergisi tebliğinde mükellefin aleyhine olduğu kadar mükellefin lehine de olan bazı düzenlemeler vardır. Bunları kısaca sıralayalım.
1. Kendileri hakkında SMİYB raporu düzenleme raporu bulunanların
kdv iade talepleri 4 kat teminatla veya vergi inceleme raporu ile yerine getirilir. Teminatlar inceleme raporu ile çözülür. Nihai yargı kararı ile rapor kaldırılırsa genel esaslara dönülecektir. Yahut rapor konusu vergi ve cezalar ödenip bir dönem olumlu rapor alınmış olursa yine genel esaslara dönülecektir.
2. Haklarında SMİYB düzenleme raporu bulunan mükelleflerin ortakları
veya bu mükelleflerin kurdukları veya ortak oldukları şirketlerin iade talepleri yine yukarıdaki esaslara göre yerine getirilir. Bu firmalarla ilgili incelemeler öncelikle yerine getirilir ve bu firmalar SMİYB konusunda herhangi bir sorumlulukları yoksa genel esaslara geçilir.
3. Haklarında SMİYB kullanma raporu bulunanlarin iade talepleri yine
dört 4 Kat teminat karşılığı veya inceleme raporu ile yerine getirilir. Vergi cezası ve gecikme zamları ödenmişse genel esaslara göre iade yapılacaktır. Bunların ortakları veya ortak oldukları şirketler için de aynı kaideler geçerlidir.
4. Haklarında rapor bulunmayıp olumsuz tesbit bulunanlardan
a. Düzenleme tesbiti bulunanların iade talepleri inceleme raporuna göre, diğer
dönemler için ise dört kat teminat karşılığı yapılır.
b. Kullanma konusunda tesbit bulunanların kullandığı kısma isabet eden
kısma dört kat teminat gösterilmesi veya bu alışların iade talebinden çıkarılması halinde kdv iadesi yapılır.
c. Adreslerinde bulunmayanlar, işletme kapasitesi ile iş hacmi arasında
nisbetsizlik bulunanların iade talepleri de vergi inceleme raporuna göre yerine getirilir.
5. Doğrudan mal ve hizmet temin ettikleri mükellefler hakkında olumsuz
rapor veya tesbit bulunanların iade talepleri , bu alışlara ait kısma dört 4 misli teminat uygulaması veya bu alışlara ait kdv nin iade talebinden çıkarılması şartıyla kalan iade talepleri genel esaslara göre yerine getirilir.
Ancak, bu alışlara ait ödemeler banka havalesi ile ödenmişse ve bu husus bir
yeminli mali müşavir raporu ile tesbit edilmişse, kdv iade talepleri genel esaslara göre yerine getirilir.
Elektronik tablolama ile kdv iadesinde bu husus nasıl çalıştırılacaktır şimdilik belli değil. Bu konuda Vergi Dairelerine 84 sayılı kdv . genel tebliğinin 3 no.lu kısmı esaslarına göre işlem yapılacağı belirtilmelidir.
6. Doğrudan mal ve hizmet temin ettikleri safhadan önceki safhalarda
yer alanlar hakkında olumsuz rapor ve tesbit bulunanlar olduğu takdirde ise, eğer kendileri hakkında böyle bir rapor veya tesbit bulunmayan mükelleflerin iade talepleri bu rapor veya tesbitlerde kendileri hakkında bir sorumluluk yoksa genel esaslara göre yerine getirilecektir. Sorumluluk varsa dört 4 kat teminat veya inceleme raporu ile iade talepleri sonuçlandırılacaktır. Ancak, ödemeler banka havalesi ile yapılmışsa iade talepleri genel esaslara göre yapılacaktır.
Burada kısaca bahsettiğimiz hususlar 84 sayılı Katma Değer Vergisi tebliğinin
II-2-3 ve 4. üncü kısımlarında uzun uzun açıklanmıştır.
Tebliğin hükümlerinin yerine getirilerek hiçbir olumsuzluğu veya raporu
olmayan ihracatçıların Katma Değer Vergisi İade taleplerinin yerine getirilebilmesi için Yeminli Mali Müşavir raporu veya incelemelerin en kısa zamanda yerine getirilmesi veya bu konuda yeni bir düzenleme yapılması gerektiği açıkça görülmektedir.
Daha, elektronik tablolama ile katma değer vergisi iadeleri yerine oturmadan elektronik fatura uygulaması hakkında 397 sıra no.lu bir Vergi Usul Kanunu genel tebliği yayınlanmıştır. Hele önce elektronik tablolama konusunu bir halledelim , ondan sonra e-faturaya geçelim.
Sistemin bir an önce oturması için önce mükellefler , bundan sonra alımlarını daha sıkı kontrol etmelidirler.
Maliye teşkilatı artık şu kod belasını bir an önce ya ortadan kaldırmalı veya daha esnek hale getirmeli ve eğer kod sistemi devam edecekse SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN koda kayıtlı firmalara ulaşabilmesini sağlamalıdır.
Sonuç olarak, eğer sistem yerine oturmazsa, ekonomik krizden kurtulmak için canını dişine takarak uğraşan ihracatçılar, ve ülke yine büyük bir darbe yiyeceklerdir.
Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir