Bursa; 26.04.2010
Halka Açılma- Borsaya Açılma (2)
Bir şirket borsa vasıtasıyla halka açılmak isterse ne gibi işlemler yapar, hangi kararları alır. Bunları kısaca açıklayalım.
Önceki yazılarımda belirttiğim gibi Bursa’dan birçok firmanın borsadaki şirketlerden daha iyi performansa sahip olduğuna ve borsaya açılmaları gerektiğine inanıyorum. Bu yıl ekonominin düzelmeye başlaması ile borsaya açılmaların artacağından eminim.
Önce halka açılma usullerini anlatalım.
Borsaya açılma iki şekilde olur.
1- Şirketlerin hisselerini halka arzetmeleri
Bu usulde, şirketin mevcut hisse senetleri halka arz edilir. Şirketin ortağı olan gerçek veya tüzel kişiler, ellerindeki hisseleri borsada satarak halka arzeder.
Bu şekilde bir halka arz sonucu, şirketin hissedarlarının şirketteki payı azalır, buna karşılık hisseleri satın alanlar şirketin yeni ortağı olur ve borsada satılan hisselerden dolayı da ortak sayısı artmış olur.
Hisselerini borsaya açan veya borsada satan ortaklar, diyelim ki bir (1) liralık hisseyi (7) liradan sattılar. Bu durumda hisse başına (6) lira kar ederler ve bu para şirkete gitmez, ortakların karı olur. Bir önceki yazımızda, bir nebze bahsettiğimiz gibi, bu ortaklar şirkete koymuş oldukları sermayeyi geri aldıkları gibi, eğer %15 hisselerini satmışlarsa, ayrıca da şirketin %85’ine sahip olarak ortaklıklarını devam ettirirler, şirketteki hakimiyetlerini de kaybetmezler.
Borsaya hisselerini açan bu kişiler elde ettikleri bu fonla tekrar hisse alabilir, borç verebilir veya yeni yatırımlarda kullanabilir. Şahıslar açısından borsaya açılma, sağlam şirket ortaklarının daha büyümesini, daha zengin olmasını ve daha kolay sermaye elde etmesini sağlar. Yeni hissedarlar da sağlam bir şirkete ortak olma şansına sahip olurlar.
2- Şirketlerin sermaye artırma yoluyla borsaya açılması
Bu usulde, şirketler genel kurul kararı alınmak ve esas sözleşmede hüküm bulunması şartıyla sermaye artırımı kararı alırlar. Ortakların yeni pay alma hakkı kısmen veya tamamen sınırlandırılır ve paylar halka arzedilir. Böyle bir halka açılma halinde, hissenin nominal değeri yani üzerinde yazılı değeri ile borsa değeri arasındaki fark şirkete hisse senedi ihraç primi olarak yani taze para olarak girer.
Bir önceki örneğimizde belirttiğimiz (1) liralık hisse (7) liraya satılmışsa, elde edilen (7) liranın tamamı şirkette kalır.
Böylece şirketin gerek sermayesi artmış olur ve gerekse de mali yapısı kuvvetlenmiş olur. Ortaklar da değeri artacak hisse senetlerine sahip olurlar.
Yeminli Mali Müşavir
Cevdet Akçakoca