Bursa; 06.04.2010
Holding Şirketler
1960’lı yıllarda İstanbulda o zamanki adıyla İktisadi ve Ticari Bilimler Akademisine devam ediyorum. O günlerde oyun teorisi, bütçeleme, tek düzen hesap çerçevesi ve holding gibi kavramlarla karşılaşıyorum. Bilhassa holding şirketler bütün talebe arkadaşlarımızın ilgisini çekiyor.
İşte, aradan 50 yıla yakın zaman geçti. Türkiye’de gerçek veya sahte, yüzlerce holding kuruldu. Ciddi kuruluşlar Türk ekonomisine yön vermekte, bir kısım holdingler ise sadece holding ismi taşıyan, fonksiyonu olmayan “bir kasa iki masadan” ibaret kuruluşlar olarak karşımıza çıkmaktadır.
Maalesef Türk Ticaret Kanunumuzda holding şeklinde bir düzenleme yapmamıştır. Holdingler bugüne kadar Anonim şirket düzenlemeleri içinde yapılanarak yürüye gelmişlerdir. Yeni Türk Ticaret kanun tasarısında da 195 ve devamı maddelerde (hakimşirket-bağlı şirket) kavramları içinde ele alınıyor gibi.
Holding; bir şirketin bir veya birkaç şirkete, yönetimlerine etkin olacak şekilde katılması veya TTK’nın 466/4 maddesindeki gibi holding şirketler, gayesi esas itibariyle başka işletmelere iştirakten ibaret şirketlerdir diye tarif edilebilir.
Holding neden kurulur?
- Yönetimde söz sahibi olmak
- Şirketleri kontrol altında tutabilmek
- Piramitleşme sonucu büyük yatırım gücü ve özkaynak karlılığı sağlamak için
- Karşılıklı yatırım yoluyla sermaye tabanını genişletmek
- Riskin dağıtılması
- Bazı vergisel avantajlar elde etmek
- Pazarlama ve rekabet gücünü artırmak için denebilir.
Türleri:
a) Saf holding b) İşletme holdingi c) Hakim holding d) Karma holding
e) Salkım holding f) Yatay holding g) Dikey holding şeklinde sınıflandırılabilir.
Holdingin fayda ve zararları
Faydaları
a) Büyük, güçlü firmaların oluşması sağlanır.
b) Holdingler sayesinde başka firmalar ele geçirilerek piyasada etkinlik sağlanır.
c) Nisbeten az bir sermaye ile birçok şirket kontrol edilebilir.
d) Daha fazla kar sağlanabilir.
e) Verimli ve rasyonel yönetim sağlanabilir.
f) Sermaye maliyeti düşer.
g) Kredi sağlamak daha kolay olur.
h) Vergisel avantaj sağlar.
i) Holding, sahip olduğu şirketlerdeki fonları etkin kullanarak, piyasadan daha az kredi alarak finansmanın etkin ve verimli kullanımını sağlar.
Zararları
a) Piramitleşme ile küçük bir sermaye ile birçok şirkete sahip olunabilir, kötü yönetimde birçok şirket güç duruma düşecektir.
b) Muhasebe oyunları ile karla oynayabilmek.
c) Yavru şirketlere fazla hizmet faturası tanzimi.
d) Fiktif kar dağıtımı yapılabilir.
e) Hisse senetleri üzerinde spekülasyon yapılabilir.
f) Varlıkların değeri yüksek gösterilebilir.
g) Karşılıklı iştirakte bulunarak şirketleri olduğundan büyük gösterebilirler.
h) Azınlık ortakların hakları çiğnenebilir.
Sonuç:
Holding şirketlerin fayda ve zararları yukarıda kısaca belirtilmiştir. Türkiyede özellikle işçi şirketleri şeklinde belli bir bölgede kurulan holdingler, daha çok holdinglerin zararlı taraflarını kullanmışlardır. Bunlar, genel çerçevede azınlıkta kalmışlardır.
50 yıllık uygulamaya baktığımızda holdinglerin yararlı olduğu kanaatine varabiliyorum.
Ekonominin tekrar atağa geçeceğini düşündüğüm 2010 ve devamında holding şirketlerin artması ekonomiye fayda sağlayacaktır.
Yeminli Mali Müşavir
Cevdet Akçakoca
Yararlanılan Eserler
1- Türk Ticaret Kanunu ve Yeni TTK Tasarısı
2- Rüknettin Kumkale (Sermaye Şirketleri)
3- Prof. Dr. Osman Altuğ (Holding şirketlerde muhasebe düzeni)
4- Prof. Dr. Yurdakul Çaldağ (Şirketler muhasebe ve vergi uygulamaları)
5- Av. Nizami İpekçi (Ticaret şirketleri tatbikatı)