18 Kasım 2005 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 25997
Maliye Bakanlığından
Katma Değer Vergisi Genel Tebliği
Seri No: 96
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu uygulamasına ilişkin olarak aşağıdaki düzenleme ve açıklamaların yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur.
1. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KANUNU KAPSAMINDAKİ İŞLEMLERDE İSTİSNA UYGULAMASI
Katma Değer Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin 2 nci fıkrasına 5226 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle eklenen (d) bendinde 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki tescilli taşınmaz kültür varlıklarının rölöve, restorasyon ve restitüsyon projelerine münhasır olmak üzere, bu projelendirmelerden yararlananlara verilen mimarlık hizmetleri ile projelerin uygulanması kapsamında yapılacak teslimlerin katma değer vergisinden istisna olacağı hükme bağlanmış, istisna kapsamına girecek mal ve hizmetler ile bunların asgari standartları ve bu bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tespit etmeye Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır.
Bu yetkiye dayanılarak söz konusu istisna uygulamasının usul ve esasları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.
1.1. İstisna Kapsamına Giren Mal ve Hizmetler
İstisna kapsamına tescilli taşınmaz kültür varlıklarının sadece rölöve, restorasyon ve restitüsyon projelerine ilişkin olarak, bu projelendirmelerden yararlananlara verilen mimarlık hizmetleri ile projelerin uygulanması kapsamında yapılacak mal teslimleri girmektedir.
11/06/2005 tarih ve 25842 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Koruma, Uygulama ve Denetim Büroları, Proje Büroları ile Eğitim Birimlerinin Kuruluş, İzin, Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik”te tanımlanan I. grup yapılar hariç olmak üzere, tescilli taşınmazların fonksiyon ve konfor şartları gereği kullanıma yönelik donanımı ve proje hizmetleri (klima, jakuzi, yangın hassas algılama, kapalı devre kamera sistemi, tefriş elemanları vb.) istisna kapsamına dahil değildir.
Tescilli taşınmaz kültür varlıklarına ilişkin bu istisna uygulamasından yararlanabilmek için bu varlıkların sahibi olmak şart değildir. Sponsorluk vb. sözleşmelerle kültür varlıklarının rölöve, restorasyon veya restitüsyon projelerini gerçekleştirecek olanlar da bu istisnadan yararlanabilecektir.
Örnek:
Taşınmaz kültür varlığı olarak Vakıflar Genel Müdürlüğü adına tescil edilmiş olan bir çeşmenin, yapılan bir sözleşme ile (A) Şirketi tarafından restore edilmesi işleminde, (A) Şirketinin bu bölümde belirtilen mal ve hizmet alımlarında istisna uygulanabilecektir.
1.2. İstisna Kapsamına Giren İşlemlerde Alt Sınır
İstisna kapsamında satın alınacak mal ve hizmet bedellerinin asgari tutarı, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 232 nci maddesinde öngörülen ve ilgili dönemde uygulanmakta olan fatura düzenleme sınırı olarak tespit edilmiştir.
Aynı faturada istisna kapsamına giren birden fazla mal veya hizmetin yer alması ve bunların bedelleri toplamının fatura düzenleme sınırını aşması halinde vergi hesaplanmayacaktır. Aynı belgede istisna kapsamına giren ve girmeyen işlemlerin birlikte yer alması halinde ise her bir işlem, tür ve tutar itibariyle ayrı ayrı gösterilecek, istisna kapsamına giren işlemlere ait bedeller toplamının fatura düzenleme sınırından fazla olması halinde, sadece istisna kapsamına girmeyen işlem bedellerinin toplamı üzerinden vergi hesaplanacaktır.
1.3. İstisna Uygulaması
İlgili Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü veya Tapu Sicil Müdürlüğünden tescil kaydı alınan taşınmaz kültür varlığına ait rölöve, restorasyon ve restitüsyon projeleri ile proje kapsamındaki işlerde kullanılacak malzemeler liste halinde proje müelliflerince hazırlanacaktır. Hazırlanılan proje ve analizler, belediye sınırları içerisinde belediyeye, belediye sınırları dışında valiliğe onaylatılarak koruma bölge kuruluna sunulacaktır. Koruma bölge kurulu, tescilli taşınmaza ait proje ile malzeme listesini inceleyip uygun bulduğu takdirde, projeyi onaylayarak projeden yararlanacak olana bu Tebliğ ekinde yer alan örneğe uygun olarak hazırlayacağı istisna belgesini verecektir.
Bu belgenin ekinde yer alan listede, istisna kapsamında işlem görecek mal ve malzemeler sıra numarası verilmek suretiyle cins ve miktar (adet, kg, m3 vb.) olarak açıkça belirtilecektir. İstisnadan yararlanacak olanlar istisna belgesi ve listeyi mal aldığı satıcılara ibraz ederek bu işlemlerde katma değer vergisi uygulanmamasını talep edecektir. Satıcılar bu kapsamda teslim ettikleri malların listedeki sıra numarasını, cinsini ve teslim ettikleri miktarı listenin arka yüzüne yazarak imzalamak ve kaşe basmak suretiyle onaylayacak ve bu şekilde yapılan satışlarda katma değer vergisi uygulanmayacaktır. Kendilerine istisna belgesi ibraz edilen satıcıların, talep edilen malın listedeki miktarı ile bu maldan daha önce ne kadar satın alındığını listenin arka yüzündeki şerhlerden kontrol etmesi, kendilerinden talep edilen malın listedeki miktarı aşması halinde aşan kısmı için istisna kapsamında işlem yapmayıp katma değer vergisi uygulaması gerekmektedir. İstisna belgesi ile arka tarafına satıcı tarafından şerh düşülmüş listenin alıcı tarafından onaylanmış bir örneği satıcıya verilecektir. Satıcıların bu örnekleri Vergi Usul Kanununun muhafaza ve ibraz hükümlerine göre saklamaları gerekmektedir.
Diğer taraftan, Katma Değer Vergisi Kanununun 30/a ve 32 nci maddeleri gereğince, vergiye tabi olmayan veya 32 nci maddede sayılanlar hariç olmak üzere vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisi, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilememektedir.
Bu Tebliğin konusunu teşkil eden ve Katma Değer Vergisi Kanununun 17/2-d maddesinde yer alan istisna aynı Kanunun 32 nci maddesinde sayılmadığından, yukarıda belirtilen mal teslimleri ile mimarlık hizmetini yapan mükellefler tarafından bu işlemlerle ilgili alış ve giderler dolayısıyla yüklenilen katma değer vergisi indirim konusu yapılamayacak, indirilemeyen vergi, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde işin mahiyetine göre gider, maliyet ya da kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır.
Söz konusu istisna nedeniyle yüklenilen vergilerin daha önce indirim konusu yapılmış olması halinde bu vergiler, işlemin yapıldığı döneme ait 1 No.lu Katma Değer Vergisi Beyannamesinin 30 uncu satırına dahil edilmek suretiyle indirim hesaplarından çıkarılacak ve aynı dönemde gider, maliyet veya kanunen kabul edilmeyen gider hesaplarına intikal ettirilecektir.
2. İZMİR ÜNİVERSİADE OYUNLARI HAZIRLIK VE DÜZENLEME KURULUNA YAPILAN TESLİM VE HİZMETLERDEN DOĞAN İADE TALEPLERİ
Katma Değer Vergisi Kanununun 5398 sayılı Kanunla değişik geçici 22 nci maddesinin 1 inci fıkrası ile 2005 yılında İzmir Kentinde yapılacak Dünya Üniversitelerarası Spor Oyunlarına ilişkin olmak üzere İzmir Üniversiade Oyunları Hazırlık ve Düzenleme Kurulu ile bu oyunlarda kullanılmak şartıyla söz konusu Düzenleme Kurulunun onayladığı kurum ve kuruluşlara yapılacak teslim ve hizmet ifaları ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle mevcut olan Organizasyon Komitesi tarafından teslim alınan malların İzmir Üniversiade Oyunları Hazırlık ve Düzenleme Kuruluna teslimi katma değer vergisinden istisna edilmiştir.
Aynı maddenin 2 nci fıkrasında, bu istisna dolayısıyla yüklenilen vergilerin, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan vergilerden indirilebileceği, indirim yoluyla telafi edilemeyen kısmın, bu Kanunun 32 nci maddesi gereğince istisna kapsamında işlem yapan mükellefin talebi üzerine nakden veya mahsuben iade edileceği, 3 üncü fıkrasında ise Maliye Bakanlığının istisnanın usul ve esaslarını belirlemeye yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.
Bu yetkiye dayanılarak, söz konusu istisna kapsamında gerçekleşen teslim ve hizmetlerle ilgili olarak yüklenilen ve indirim konusu yapılamayan vergilerin, 84 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin mal ihracından doğan katma değer vergisi iadelerine ilişkin esaslar çerçevesinde nakden veya mahsuben iade edilmesi uygun görülmüştür. İade için YMM tasdik raporu ibraz edilen durumlarda da ihracat istisnası için öngörülen limitler geçerli olacaktır.
Öte yandan, mükellefler iade talep ettikleri dönem beyannamesine;
-istisna kapsamında yapılan teslim ve hizmetlere ait faturaların fotokopisi veya listesini,
-istisna kapsamındaki satışlara ait yüklenilen vergi tablosunu,
-istisnaya konu işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek katma değer vergisi listesini,
ekleyeceklerdir.
İade talebi bir dilekçe ile yapılacaktır. Nakden veya mahsuben iade taleplerinin geçerlik kazanabilmesi için beyanname ve dilekçenin verilip yukarıda belirtilen eklerin eksiksiz olarak tamamlanmış ve iade için teminat verilmesini gerektiren durumlarda teminat mektubunun vergi dairesine ibraz edilmiş olması gerekmektedir. Ancak, bu Tebliğin yayımından önce istisna kapsamındaki işlemler ile iadesi gereken vergiyi beyan eden ve usulüne uygun bir dilekçe ile mahsup isteminde bulunan mükelleflerin yukarıdaki belgeleri Tebliğin yayımından sonra vergi dairesine ibraz etmeleri halinde mahsup işlemi dilekçe tarihi itibariyle sonuçlandırılacaktır.
3. LİMAN VE HAVA MEYDANLARININ İNŞASI, YENİLENMESİ VE GENİŞLETİLMESİNE İLİŞKİN İSTİSNA
Katma Değer Vergisi Kanununun 13 üncü maddesine 5228 sayılı Kanunla eklenen (e) bendi ile liman ve hava meydanlarının inşası, yenilenmesi ve genişletilmesi işlerini fiilen kendisi yapan veya yaptıran mükelleflere bu işlere ilişkin olarak yapılan mal teslimleri ve inşaat taahhüt işleri istisna kapsamına alınmış, istisnanın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar 93 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin (1.3.) bölümünde açıklanmıştır.
Bu düzenlemelerle ilgili olarak uygulamada bazı tereddütlerin ortaya çıktığı anlaşıldığından aşağıdaki açıklamalara gerek duyulmuştur.
3.1. İstisnanın Muhatabı
Tek safhada uygulanacak olan istisnadan, gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olmaları şartıyla, inşa, yenilenme ve genişletme işlerini dışarıdan mal ve hizmet satın almak suretiyle kendi imkanları ile bizzat yapan veya kısmen veya tamamen yüklenicilere yaptıran kurum, kuruluş ve işletmeler faydalanabilecektir. İstisna kapsamına girecek mal ve hizmetler ile uygulanacak asgari limit 93 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde açıklanmıştır.
Mükellef işi bizzat yapıyorsa bu işle ilgili mal ve hizmet alışlarında, sözü edilen Genel Tebliğdeki kapsam ve asgari limitle ilgili düzenlemeler göz önünde tutulmak şartıyla katma değer vergisi uygulanmayacak, bu mal ve hizmetleri temin edenlerin alışları ise vergiye tabi olacaktır.
Mükellef işi yüklenicilere yaptırıyorsa yüklenicilerin düzenleyecekleri faturalarda da katma değer vergisi hesaplanmayacak, ancak yüklenicilerin bu işle ilgili mal ve hizmet alışlarında genel hükümler çerçevesinde katma değer vergisi uygulanacaktır.
Öte yandan, yüklenicinin yaptığı işin bütünü içinde 93 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde istisna kapsamına dahil edilmeyen mal ve hizmetlerin bulunması halinde bunların ayrıca fatura edilmesi ve bu teslim veya hizmet bedelleri üzerinden katma değer vergisi hesaplanması gerekmektedir.
3.2. Yap-İşlet-Devret Modelinde İstisna Uygulaması
93 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde, liman ve hava meydanlarının inşa, yenilenme ve genişletme işlerini 3996 sayılı Kanun kapsamında yap-işlet-devret modeli çerçevesinde bizzat yapan veya başkalarına yaptıran mükelleflerin de istisnadan faydalanabilecekleri açıklanmıştır.
Yap-işlet-devret modeline göre liman ve hava meydanlarının inşa, yenilenme veya genişletilmesi işlerinin bu yerlerde kısmen ya da tamamen sağlanacak işletme hakkı karşılığında üstlenilmesi mümkün bulunmaktadır. Bu durumda sözü edilen istisna, işletme hakkını devralan ve bunun karşılığında inşa, yenilenme ve genişletme işini üstlenen mükellefin alışlarında uygulanacak, istisna belgesi de sadece işletme hakkını yap-işlet-devret modeli çerçevesinde devralan firmaya verilecektir. Bu firmanın sayılan işleri bizzat yapabileceği gibi, yüklenicilere de yaptırması mümkündür. Her iki durumda da istisna uygulaması (3.1.) bölümündeki açıklamalara göre yürütülecektir.
Öte yandan, işletme hakkını devralan firmanın, tasarrufundaki işletme hakkını kısmen veya tamamen, üstlendiği işin yaptırılması karşılığında alt firmalara devretmesi halinde alt firmanın istisnadan faydalanması mümkün değildir. Yap-işlet-devret sözleşmesini imzalayarak işletme hakkını devralan firmanın sayılan işleri bedel karşılığında yaptırdığı yüklenicilere veya işletme hakkı karşılığında yaptırdığı alt firmalara istisna belgesi verilmeyecektir.
4. KATMA DEĞER VERGİSİ GENEL TEBLİĞLERİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
4.1. 51 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin (I/C) bölümünün 2 nciparagrafının ikinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
“Bu firmalar sözleşme yaptıkları satıcıların isim/unvan, adres, vergi dairesi ve vergi kimlik numarasına ilişkin bilgileri aylık olarak bir liste halinde belirleyerek izleyen ayın ilk 10 günü içinde Gelir İdaresi Başkanlığına elektronik ortamda göndereceklerdir.”
4.2. 51 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin (I/D) bölümünün 7 numaralı alt bölümünün ikinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
“Her satıcıya verilen fatura çeklerin seri ve sıra numaraları, teslim tarihini izleyen 15 gün içinde yetki belgeli aracı firma tarafından Gelir İdaresi Başkanlığına elektronik ortamda intikal ettirilecektir.”
4.3. 51 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin (I/D) bölümünün 8 numaralı alt bölümünün sonuna aşağıdaki cümle eklenmiştir:
“Vergi daireleri iptal edilen faturalara ilişkin bilgileri tutanak tarihinden itibaren 10 gün içinde Gelir İdaresi Başkanlığına elektronik ortamda intikal ettirecektir.”
4.4. 51 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin (I/D) bölümüne aşağıdaki 9 numaralı alt bölüm eklenmiştir:
“9. 43 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin (A/2) bölümüne göre Türkiye’de ikamet etmeyenlere istisna kapsamında satış yapacak olanların vergi dairesinden izin alması gerekmektedir. Yetki belgesi sahibi aracı firma ile sözleşme yapan satıcıların vergi dairelerinden izin belgesi alma zorunluluğu kaldırılmış ve bu mükelleflerin izin belgesi konusunda aşağıdaki şekilde hareket etmeleri uygun görülmüştür:
- Yetki belgeli aracı firma ile sözleşme yapan satıcılar tarafından işletmelerinin görünür bir yerine, ’İşletmemizde, ………. ile yapılan …...…. tarihli sözleşmeye dayanılarak, 3065 sayılı Kanunun 11/1-b maddesi ile 43 ve 96 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğleri uyarınca Türkiye’de ikamet etmeyen yolculara yapılan satışlarda katma değer vergisi istisnası uygulanmaktadır. (tarih)’ ifadesinin yer aldığı bir levha asılacaktır. Levhada sözleşme yapılan satıcı ve yetki belgeli aracı firmanın imza tatbik edilmiş onay kaşeleri ve isteniyorsa logoları yer alacaktır.
-Sözleşmelerin iptal edilmesi, yenilenmemesi veya satıcının işi terk etmesi halinde (I/D-8) bölümündeki açıklamalara göre işlem yapılacak, bu durumdaki satıcılar yukarıda belirtilen levhayı da vergi dairesine teslim edeceklerdir. İşe devam eden satıcıların istisna kapsamında işlem yapmak istemeleri halinde yeni bir izin belgesi veya levha almaları gerekmektedir.
Öte yandan, yetki belgeli aracı firmalarla sözleşmesi bulunan veya ilk defa sözleşme imzalayacak olan satıcıların vergi dairesinden aldıkları izin belgesi yerine yukarıda belirtildiği şekilde düzenlenmiş levhayı işletmelerinde kullanmaları mümkün bulunmakta ancak bu durumda vergi dairesi izin belgesinin vergi dairesine teslim edilmesi gerekmektedir.”
4.5. 51 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin (I/D) bölümüne aşağıdaki 10 numaralı alt bölüm eklenmiştir:
“Bu bölümdeki açıklamalar çerçevesinde Gelir İdaresi Başkanlığına elektronik ortamda aktarılacak bilgiler için yetki belgeli satıcılar tarafından Başkanlığın “Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Başkanlığı” ile bağlantı kurulması gerekmektedir.”
4.6. 43 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin A/7 bölümünün (c ve d) alt başlıklı bölümlerinde yer alan “1 ay içinde” ibareleri 28/02/2004 tarihinden itibaren uygulanmak üzere “3 ay içinde” şeklinde değiştirilmiştir.
5. TEVKİFAT UYGULAMASI
5.1. İşgücü Hizmetlerinde Tevkifat Uygulaması
Katma değer vergisi mükellefi bazı işletmeler mal veya hizmet üretimlerine ilişkin olarak ihtiyaç duydukları işgücünü kendilerine hizmet akdi ile bağlı ücretli statüsünde hizmet erbabı çalıştırarak temin etmek yerine, alt işverenlerden veya bu alanda faaliyette bulunan diğer kurum, kuruluş veya organizasyonlardan satın almaktadırlar.
Katma Değer Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak, bu Tebliğin yayımını izleyen ay başından itibaren geçerli olmak üzere katma değer vergisi mükelleflerinin alt işverenlerden veya bu konuda faaliyette bulunan diğer işletmelerden temin ettikleri işgücü hizmetine ait katma değer vergisinin % 90’ının tevkifata tabi tutulması ve bunlar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilmesi uygun görülmüştür.
91 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin (A) bölümüne göre hizmet alımlarında tevkifat uygulaması gereken kurum, kuruluş ve işletmelerin bu bölümde belirtilen türden işgücü hizmeti vermeleri halinde işgücü hizmet bedelleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisi tevkifata tabi olmayacaktır.
Tevkifat kapsamına alınan bu işlem nedeniyle iadesi gereken katma değer vergisinin nakden veya mahsuben iadesi miktarına bakılmaksızın sadece banka teminat mektubu veya vergi inceleme raporu karşılığında yerine getirilecek, teminat mektupları vergi inceleme raporu sonucuna göre çözülecektir.
Teminat karşılığı iade almak isteyenlerin iade talep dilekçesi ile birlikte işgücü hizmeti dolayısıyla düzenleyecekleri faturaların onaylı listesi ile iade tale