Bursa; 01.09.2010
Konsinye İhracat
İhracat mevzuatında konsinye ihracat adı altında bir düzenleme de bulunmaktadır. Bu düzenlemeyi okurken geçmişe gittim. 1971 yılında meyve ve sebze ihracatını konsinye olarak yaptığımız bir firmayı anımsadım.
O zamanlar, Türkiye’de henüz ihracatın bile bilinmediği günlerdi. Meyve sebzeyi konsinye olarak gönderiyor ve alıcı pazarında teşekkül eden fiyatla kesin satıştan sonra kesin satış faturasını tanzim ederek ihracatı tamamlıyorduk. Nedir şu konsinye ihracat? Bir bakalım.
Konsinye ihracat, kesin satışı daha sonra yapılmak üzere dış alıcılara, komisyonculara, ihracatçının yurtdışındaki şube ve temsilciliklerine mal gönderilmesi şeklinde yapılan ihracattır.
Yani malın ilk gönderilmesi anında malın mülkiyeti ihracatçı firmada kalmakta, ancak kesin satış yapıldığı anda mülkiyet alıcıya geçmektedir.
- Konsinye satışlarda malı gönderen kişiye konsinyor (konsinyatör)
- Malı kabul eden kişiye konsinye veya konsinyi (consignee) denilir.
Konsinye satışta, konsinye olarak gönderilen mallar, ya peşin tayin edilen fiyattan veya pazarda teşekkül eden fiyattan satılır, satılmadığı takdirde iade edilir.
Konsinye ihracatın yapılma şekli ve şartları:
1) Konsinye ihracat başvuruları ilgili İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılır.
2) Madde ve/veya ülke politikası açısında Müsteşarlıkça getirilebilecek düzenlemeler kapsamındaki mallarla ilgili konsinye ihraç talepleri Müsteşarlığın görüşü alındıktan sonra, bunun dışında kalan mallara ilişkin talepler ise doğrudan İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince sonuçlandırılır.
3) İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince konsinye ihracat olarak onaylanmış gümrük beyannamelerinin otuz gün içinde gümrük idarelerine sunulması gerekir.
4) İhracatçılar, konsinye olarak gönderilen malların kesin satışının yapılmasından sonraki otuz gün içinde durumu, kendileri tarafından düzenlenmiş kesin satış faturası veya örneği ve gerekli diğer belgeler ile birlikte izni veren İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine bildirir.
5) Konsinye olarak gönderilen malın ihraç tarihinden itibaren bir yıl içinde kesin satışının yapılması gerekir. Bu süre, haklı ve zorunlu nedenlere istinaden müracaat edilmesi halinde, izni veren İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince iki yıl daha uzatılabilir.
6) Konsinye olarak gönderilen malın, konsinye ihraç izin süresi içinde satılamaması halinde, malın gümrük mevzuatı çerçevesinde yurda getirilmesi gerekir.
Konsinye gönderilen malın kesin satışından itibaren Vergi Usul Kanunundaki fatura düzenleme süresini belirleyen 231/5 maddeye göre (7) gün içinde kesin satış faturası düzenlenmelidir.
- Kesin satış faturası tanziminden sonra ihracat tamamlanmış olur ve yüklenilen KDV (yüklenilen katma değer vergisi) hesaplanıp KDV. iadesi, vergi dairesinden istenir.
- Konsinye suretiyle yapılan ihracatın bedelinin getirilmesi konusu tamamen Türk Parası kıymetini koruma kanunu çerçevesindedir. 2010 yılı mevzuatına göre ihracat bedelinin getirilmesi şartı bulunmamaktadır.
Konsinye malların muhasebe kaydı önem arzeder. Yapılan muhasebe kayıtlarında nazım hesaplar da kullanılmalıdır.
Konsinye satışta malın cinsine göre 152-153 veya 157 nolu hesapların altında diğer stoklar konsinye gönderilen mallar hesabı kullanılmalı ve aynı zamanda 900 lü nazım hesaplarda konsinye mal alıcıları ve konsinye mal hesapları açılmalıdır.
Kısaca konsinye satış muhasebesini açıklayalım:
___________ ___________
153. Ticari mallar XX
153.90 Diğer ticari mallar
153.900 Konsinye ihrac edilen mallar
153-Ticari mallar XX
Mal gönderilince
___________ ___________
900 Borçlu nazım hesaplar XX
900-10 Konsinye ihracat alıcıları
960 Alacaklı Nazım hesaplar XX
960-10 Konsinye mallar
Mal gönderildiğinde
____________ ____________
120 Alıcılar XX
601 Yurtdışı satışlar XX
(Konsinye Satış)
Mal satıldığında
____________ ____________
960 Alacaklı N/H XX
960.10 Konsinye mallar
900 Borçlu N/H XX
900.20 Konsinye ihracat alıcıları
Mal satıldığında
____________ ____________
Konsinye ihracat konusu çok bilinen bir ihracat şekli değildir. Bu sebeple gerek mevzuat ve gerekse muhasebe açısından çok dikkat edilmelidir.
Okurlarımızın faydalanabileceği Konsinye ihracat konusundaki bazı makaleleri özellikle belirtmek isterim.
1-Sezai Kaya-Gümrük Kontrolörü-Konsinye İhracat
2- Talha Apak-YMM-Konsinye suretiyle (Komisyoncu vasıtasıyla) satış işlemlerinin borçlar hukuku ve vergi hukuku karşısındaki durumu
Yeminli Mali Müşavir
Cevdet Akçakoca