Geçen hafta sayın Başbakan ile tekstilciler ve sanayiciler arasında birçok polemik oldu. Bazı sözler yanlış (!) anlaşıldı. Ancak iğneyi kendimize çuvaldızı başkasına batıralım. Olayların çoğunda sayın Başbakan haklı.
Tekstilciler konusunda fazla birşey söylemek istemiyorum. Fakirlikte eşitlik aramıyorsak gereğini yapacağız. Marka ve kalite çözümdür. Bu konuyu defalarca dile getirmiştik. Geçelim.
Ve gelelim elektrik özelleştirmesine...
Sayın Başbakan elektrik özelleştirildiğinde daha çok şikayetçi olacaksınız anlamında demeçler verdi.
Bence doğru söylüyor.
A) Özelleştirme sonucunda elektrik iletim ve dağıtımının özelleştirilmesini düşünelim. İstanbul’da bu dağıtım özelleştirmesini yaşadık. Özel sektör, kısa yoldan kara geçmeyi düşünürse,
a) Yetersiz personelle çalışacak,
b) Yenilenmesi gereken hatları yenilemeyecek,
c) Böylece elektrik kayıp, kaçak ve kazaları artacak,
d) Arıza ve kesintiler artacak.
Sonuçta bir şekilde özelleştirme sözleşmesine uygun olmayan hareketler sonucu, özelleştirilen şirket geri alınacak.
B- Elektrik üretiminin özelleştirildiğini varsayalım.
Eğer firma elektrik üretimi yatırımı yapacaksa,
a- Doğalgaz yatırımı yapmaz. Çünkü üretim pahalıya mal olur ve satış fiyatı 10-15 cent veya 120-180 YKR civarında olur ve dünya fiyatlarından pahalı fiyat sanayiciyi CİYAK CİYAK bağırtır.
b- Hidrolik ve kömür santralı yaptığını varsayalım. Yatırım süresi çok uzun olup her biri optimal kapasitede bir yatırımsa (2) milyar dolara mal olacağını düşünüyorum.
- Böyle bir yatırımda hammadde (kömür veya akarsu) temini önemli bir handikap,
- Yapılan yatırımın amortismanı çok büyük bir maliyet unsuru,
- Üretilen enerjinin nakil ve dağıtımı astarı yüzünden pahalıya gelecek bir maliyet,
- Bu durumda da elektrik maalesef ucuz olmayacaktır.
C- Gelelim atom enerjisine.
Bir atom santralı en az (5) yılda ve en az (3) milyar dolara mal olur. (2) yılda kredi ve makine alımı dersek yatırım süresi (7) yıla ulaşır.
15 milyar kw/s üretim olduğunu varsayalım.
Maliyete amortisman bedeli (600) milyon dolar biner. Bu da kw/s üzerine 600/15.000=4 cent sadece amortisman gideri demektir. En iyimser tahminle. İşletme gideri ve hammaddeyi koyduğumuzda ilk (5) yılda 10-15 centten aşağı olmayan bir elektrik fiyatı ile karşılaşırsınız. Başbakan işte burada haklı.
Zaten gördüğüm kadarıyla hükümet elektrik üretim ve dağıtımını sahiden özelleştirmek istemiyor.
Öyle ise hükümet bir kararlılık göstersin de yiğitlik onlarda kalsın. ‘Elektriği özelleştirmeyeceğiz’ desinler de hem kendileri rahat etsin hem de sanayiciler ne yapacaklarını bilsinler.
Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir
www.cevdetakcakoca.com