Bursa, 15.Eylül.2015
SINAİ MÜLKİYET VEYA PATENT İSTİSNASI YARARLANMA ŞARTLARI (2)
Devletin sınai mülkiyet veya patent istisnası getirdiğini bir önceki yazımızda ele almış ve diğer şartların ileriki yazılarımızda açıklanacağını belirtmiştik. İstisnadan yararlanma şartlarını ele alarak devam edelim.
İstisnadan yararlanma şartları
a. Buluşlara ilişkin araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyetleri ile yazılım faaliyetlerinin Türkiye’de gerçekleştirilmesi
b. İncelemeli sistemle patent veya olumlu araştırma raporu sonucunda faydalı model belgesi alınması
İstisna uygulamasına konu buluşun, 24/6/1995 tarihli ve 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında (KHK) kapsamında patent veya faydalı model belgesi verilerek koruma altına alınan buluşlar arasında olması ve buluşa ilişkin incelemeli sistemle patent veya olumlu araştırma raporu sonucunda faydalı model belgesi alınması şarttır.
c. İstisna uygulamasından yararlanacak kişilerden olunması
Bu kişilerin, 551 sayılı KHK’nın 2 nci maddesinde belirtilen nitelikleri taşıması ve patentli veya faydalı model belgeli buluşu geliştirme yetkisini haiz bulunması şartıyla, patent veya faydalı model belgesinin sahibi ya da patent veya faydalı model belgesi üzerinde tekel niteliğinde özel bir ruhsata sahip olması gerekmektedir.
d. İstisnadan yararlanacak kişilerin 551 sayılı KHK’da belirtilen nitelikleri taşıması
551 sayılı KHK’nın 2 nci maddesine göre patent veya faydalı model belgesi korumasından yararlanacaklar;
1- TC sınırları içinde ikametgâhı olan ya da sınai veya ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler,
2- Paris Anlaşması hükümleri dahilinde başvuru hakkına sahip kişiler ile
3- Bu kapsam dışında kalmasına rağmen, Karşılıklılık ilkesi uyarınca TC uyruğundaki kişilere kanunen veya fiilen patent ve/veya faydalı model belgesi koruması tanıyan devletlerin uyruğundaki gerçek veya tüzel kişiler yararlanabilecektir.
e. Patent veya faydalı model belgesi üzerinde tekel niteliğinde özel bir ruhsata sahip olunması
Patent veya faydalı model belgesine ilişkin lisans inhisari (yani tekel) lisans veya inhisari olmayan yani genel lisans şeklinde verilebilmektedir.
İnhisari lisans söz konusu olduğu zaman lisans veren başkasına lisans veremez ve kendisi de buluşu kullanamaz.
Patent veya faydalı model belgesi üzerinde tekel niteliğinde özel bir ruhsata sahip olunması, lisans verenin kendisinin patentli veya faydalı model belgeli buluşu kullanamadığı inhisari lisans verilmesi halini ifade etmektedir. Ayrıca, lisans sözleşmesinde inhisari lisans sahibine patentli veya faydalı model belgeli buluşu geliştirme yetkisinin de tanınmış olması şarttır.
İnhisari lisans sahibi kişi ya da kurumların bu istisnadan yararlanabilmeleri için lisans sözleşmelerinin TPE tarafından tescil edilmiş olması gerekmektedir.
Bunun dışındaki lisans sözleşmeleriyle patentli veya faydalı model belgeli buluşun kullanım haklarını alanlar, bu sözleşmeler TPE tarafından tescil edilmiş olsa dahi istisnadan faydalanamayacaklardır.
f. Değerleme raporu düzenlenmesi
İstisnadan yararlanılacak ilk yıl, oluşturacağı katma değer dikkate alınarak buluşun devri veya satışı halindeki değerinin tespitine yönelik olarak Maliye Bakanlığı tarafından değerleme raporu düzenlenmesi şarttır.
g. Patent veya faydalı model belgesi için sağlanan koruma süresinin aşılmamış olması
Koruma süresi TPE’ye başvuru tarihinden itibaren en fazla 20 yıl,
Faydalı model belgesinde ise 10 yıldır.
İncelemesiz sistemde verilen patentlerde koruma süresi 7 yıldır.
Bu sürelerden sonra istisnadan yararlanılamaz.
Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi