Bursa; 31.12.2010
Veraset ve Vefatta Yapılacaklar
Biz de yaşlandık mı ne? Saçların beyazlanması veya tümüyle beyaza dönmesi, yürüyüş ve hareketlerin ağırlaşması, eski arkadaşların birer ikişer bulunduğunuz diyarı terketmesi acaba yaşlılık mı? Ama gönül hala yirmisinde, buna ne demeli!
Ne diyelim, dünyanın gerçeği bu. Her canlı muhakkak ölümü tadacaktır. Ölen, öldüğüyle kalıyor da, bu dünyada kalanlar büyük bir üzüntü ve şaşkınlık içinde, ne yapacağını bilemez halde oluyor. Bilhassa bizim mesleğimiz ve ülkenin gerçeği maliye ve hukuk açısından yapılması gerekenler var.
Ölüm gerçeği ve geride kalanların vefattan sonra yapacaklarını belirtelim.
1) Vefat halinde dini vecibeler:
Dini vecibelerin yerine getirilmesi, mezar seçimi, cenaze namazı ve cenaze töreninden sonra miras ve veraset işlemleri gündeme gelecektir.
2) Veraset belgesi:
Ölen bir kimsenin mirasçılarını ve miras hisse oranlarını gösteren mahkemelerce verilen bir belgedir.
a) Veraset ilamı almak için Sulh Hukuk Mahkemesine dava açılır.
b) Mahkemeye müracaat varislerden biri tarafından yapılabilir.
c) Mahkeme tarafından, nüfus müdürlüğünden aile nüfus kaydı getirtilir.
d) Mahkeme, eksik yoksa veraset ilamı verilmesine karar verir.
e) Mirasçılar isterlerse mirası reddedebilirler.
f) Mirası kabul eden mirasçılar, ölenin bütün borçlarından tüm şahsi mal varlıkları ile sınırsız olarak sorumludurlar.
g) Ölenin vergi borçlarından dolayı her mirasçı miras hissesi oranında sorumludur.
3) Gelir Vergisi beyannamesi:
Mirası kabul eden mirasçılar, Vergi Usul Kanununun 168 inci maddesindeki bir aylık bildirim süresine, yine VUK. 16. maddesi gereğince ölüm halinde eklenen (3) aylık sürenin ilave edilmesi ile (4) ay içinde vergi dairesine hem ölüm olayını bildirmek ve hem de ölenin gelir vergisi beyannamesini vermek zorundadırlar.
Gelir vergisi kanununun 92. maddesinin son fıkrası da ölüm halinde yıllık beyannamenin (4) ay içinde verileceğini açıklamaktadır.
Gelir vergisi, beyanname verme süresi içinde ödenecektir. (V.U.K. madde 112/1)
4) KDV,muhtasar ve diğer beyannameler:
Vergi usul kanununun 164. maddesine göre ölüm hali işi bırakma hali sayılır. Buna göre KDV. beyannamesi ertesi ayın 24.üncü gününe kadar verilir. (KDV kanunu 41/4) Muhtasar beyanname de süresinde verilir. Ödemeler beyanname verme süresi içinde yapılır.
Özellikle belirtelim ki, cezaların şahsiliği ilkesinden hareketle mirasçılar vergi cezalarından sorumlu değildir. Yani cezalar kalkacaktır.
5) Veraset ve intikal Vergisi ve Beyannamesi:
Bir vefat halinde asıl önemli olanın veraset ve intikal vergisi ve beyannamesi olarak düşünmekteyim.
a) Beyanname verme süresi:
Ölüm Türkiye’de ise 4 ay içinde
Ölüm Türkiye’de mirasçılar Yurtdışında ise 6 ay içinde
Ölüm Yurtdışında mirasçılar Türkiye’de ise 6 ay içinde
Ölüm Yurtdışında, mirasçılarda Yurtdışında ise 4 ay içinde
Ölüm Yurtdışında mirasçılar başka bir yabancı ülkede ise 6 ay içindedir.
Verilecek vergi dairesi
Her il veya ilçede bir vergi dairesi veraset ve intikal vergisi ile vazifelendirilmiştir. İlgili vergi dairesine beyanname verilir.
Beyanname vekaleten imzalanamaz.
Veraset beyannamesi ve ekleri nelerdir?
1) Veraset ve intikal vergisi beyannamesi
2) Veraset ilamının aslı veya onaylı örneği
3) Ölenin oturduğu yerdeki muhtardan alınacak ilmuhaber
4) Bankadaki paralar için faizli bakiyeyi gösterir bankadan alınacak belge
5) Araba için ruhsat fotokopisi
6) Tapu fotokopisi
7) Emlak vergi değerini gösterir belediye veya ilgililerden alınacak belge
8) Silah ve başka malların ruhsat fotokopisi
9) Hisse senedi ve ilmuhaber fotokopileri
10) İnidirilmesi talep edilen borç ve masraflara ait belgeler
11) Ticari bilanço ve gelir tablosu
Ölüm Halinde Veraset ve İntikal Vergisi, İstisna ve Oranları:
2010 yılı için her bir varise düşen miras hissesi için 109.971 TL. vergiden istisnadır.
Matrah Veraset vergi oranı %
İlk 160.000 TL. için 1
Sonraki 350.000 TL. için 3
Sonraki 770.000 TL. için 5
Sonraki 1.500.000 TL. için 7
2.780.000 TL.yi aşan kısım için 10
(Not: 1 Ocak 2011’den itibaren matrahlar değişecektir.)
Hesaplanan veraset ve intikal vergisi, varisler tarafından her yıl Mayıs ve Kasım aylarında olmak üzere, yılda (2) taksitten 3 yılda toplam (6) taksitte ödenir.
Yazımızın bu kısmına kadar veraset ve intikal konusunda resmi olarak yapılacak işlemleri belirttik.
Bir başka yazımızda intikal eden menkul ve gayrimenkul malların nasıl değerleneceği ve tenkid edilecek konuları anlatacağız.
Yeminli Mali Müşavir
Cevdet Akçakoca
Tüm okurlarımızın, dost ve arkadaşlarımızın yeni yılını kutlar;
sağlık, mutluluk ve başarılar dilerim.