Bursa, 10.Haziran.2008
VERGİ CENNETLERİ ‘ NE DİKKAT
Nedir Vergi Cenneti, nereden çıktı bu kavram?
Vergi cenneti denince ilk akla gelen, hiç vergi alınmayan verilmeyen veya çok düşük vergi verilen bir ülke ise de OECD kriterleri vergi cennetlerini şöyle tarif etmektedir.
-Herhangi bir vergilendirme yapılmayan veya çok düşük oranlı yapılan
-Vergisel işlemlerde gizliliği ön planda tutan
-Diğer ülkelerle mali bilgi değişimine yanaşmayan
-Tamamen vergisel nedenlerle yatırım yapılan ve reel anlamda aktif bir iktisadi faaliyetin bulunmadığı
Ülke veya bölgeler vergi cenneti olarak kabul edilmektedir.
OECD vergi cenneti olarak birçok ülkeyi ilan etmiş, bu ülkelerden bir kısmı özellikle mali bilgi değişimi ve paylaşımı konularında diğer ülkelerle birlikte hareket edilmesi çağrısına cevap vermektedirler.
Türkiye’de yasalarda vergi cenneti kavramı var mıdır?
5520 sayılı kurumlar vergisi kanununun 30. maddesi dolaylı olarak vergi cenneti kavramını gündeme getirmiştir.
Madde 30. Kazancın elde edildiği ülke vergi sisteminin, Türk vergi sisteminin yarattığı vergilendirme kapasitesi ile aynı düzeyde bir vergilendirme imkanı sağlayıp sağlamadığı ve bilgi değişimi hususunun göz önünde bulundurulması suretiyle Bakanlar Kurulunca ilan edilen ülkelerde yerleşik olan veya faaliyette bulunan kurumlara (tam mükellef kurumların bu nitelikteki ülkelerde bulunan iş yerleri dahil) nakden veya hesaben yapılan veya tahakkuk ettirilen her türlü ödemeler üzerinden, bu ödemelerin verginin konusuna girip girmediğine veya ödeme yapılan kurumun mükellef olup olmadığına bakılmaksızın %30 oranında vergi kesintisi yapılır.
Denilmiştir.
Yasanın bu maddesine göre Bakanlar Kurulunca ilan edilen ülkelere yapılan ödemelerden %30 oranında vergi kesintisi yapılacaktır. Yapılan ödemenin niteliğine bakılmayacaktır. Yani kısaca bu ülkelerle her hangi bir şekilde iş yapan insan her yaptığı iş veya ödeme için %30 oranında vergi kesintisi ödeyecektir.
Bakanlar kurulu henüz bu ülkeleri ilan etmemiştir.
Vergi cennetleriyle mücadele kapsamına alınacak ülkeler, Türkiye’nin çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması imzalamadığı ülkeler arasından seçilecektir diye düşünülmektedir.
İlan edilecek ülkelerin OECD tarafından vergi cennetleri olarak kara listeye (black list) aldığı ülkeler olması beklenmektedir. Bu ülkeler aşağıda sayılmış olup toplam sayısı şu an itibariyle 35’dir.
Anguilla, Andora, Antigua, Aruba, Bahamalar, Bahreyn, Barbados, Belize, İngiliz Virjin Adaları, Cook Adaları, Dominika, Gibralter, Granada, Guernsey/Sark/Alderney, Isle of Man, Jersey, Liberya, Liechtenstein, Maldivler, Marşal Adaları, Monako, Monserrat, Nauru, Hollanda Antilleri, Niue, Panama, St. Kitts and Nevis, St. Lucia, St. Vincent, Seyşeller, Tonga, Turks and Caicos Adaları, Amerikan Virjin Adaları, Vanuatu and Batı Samoa.
Görüldüğü gibi bu ülkeler, Karayipler ve Güney Pasifik Okyanusu’nda bulunan küçük ada devletleri olup, bu şirketler çoğunlukla posta kutularından ibarettir.
Yukarıda saydığım bu ülkelerin dışında, aynı vergi cenneti ülkelerin özelliklerini gösteren aşağıdaki ülkeler ise,
Bermuda Adaları, Cayman Adaları, Kıbrıs, Malta, Mauritus ve San Marino OECD ile yaptıkları ikili anlaşmalarla kara liste dışında kalmışlardır.
Ülkemizde bu ülkelerin durumunun ne olacağı ise bilinmemekle birlikte de Bakanlar Kurulu tarafından ilan edilecek listeye dahil edilmeyeceğini düşünmekteyiz.
. Yasal Düzenlemenin İrdelenmesi
- Stopaj mükellefiyeti,
- Bakanlar Kurulu’nca ilan edilecek ülkelerde yerleşik olan veya faaliyette bulunan kurumlara yapılacak ödemelerden tevkifat yapılacaktır.
Kurumlar vergisi yasasının 30. maddesi ve Gelir Vergisi yasasının 94. maddesine göre bu ülkelere yapılan ödemelerde tevkifat sorumluluğu bulunmaktadır.
Tam mükellef kurumların bu nitelikteki ülkelerde bulunan işyerleri de yine tevkifat kapsamında olacaktır.
Ödeme yapan kişi ister gerçek kişi, isterse tüzel kişi olsun ödemeyi yapan her kim olursa olsun tevkifat yapmak mecburiyetindedir.
Vergi mükellefi olsun olmasın (gerçek ya da tüzel kişiler), ödemeyi her kim yaptıysa tevkifat yapmakla da sorumludur.
- Yapılan ödemelerin verginin konusuna girip girmediği önem taşımamaktadır. Ödemenin yapılmış olması yeterli olup, ayrıca ödemenin herhangi bir dayanağı olup olmadığı araştırılmayacaktır. Ödeme yapılan kişinin kurum olması yeterlidir. Bu kurumun ilgili ülke mevzuatı uyarınca mükellefiyetinin bulunmaması önem taşımamaktadır.
- Stopaj oranı %30 olarak belirtilmekle beraber, bazı işlemler için Bakanlar Kurulu’na 0 ile %30 arasında yeni bir oran belirleme yetkisi de tanınmıştır.
- Yurt dışındaki finans kuruluşlarından temin edilen borçlanmalara ilişkin anapara, faiz ve kâr payı ödemeleri ile sigorta ve reasürans ödemeleri üzerinden ise vergi kesintisi yapılmayacaktır.
SONUÇ:
Her ne kadar burada vergi cennetleri konusunu işlemiş isek de bu konuda halen bir düzenleme yapılmamıştır. Ancak, hazırlıklı olmak açısından bu ülkelerle olan ilişkileri bitirmek, sınırlamak gerektiği ve hatta ilan edilmesi düşünülebilecek bu ülkelerle hiç iş yapmamak firmalarımız açısından daha iyi olacaktır.
Maalesef yasalarda ilgili hükümler çıkarılmış ve fakat düzenlemeler henüz yapılmamıştır. Dolayısıyla hiç kimse ilan edilecek bu ülkelerin ismine veya ilan edilecek işlemlere itiraz hakkına sahip olmayacaktır.
Çünkü yasal düzenleme yapılmıştır.
Esasen ülkemizde üstelik de geriye dönük yasal düzenlemelerin yapıldığı malumunuzdur.
Siz, siz olun bu ülkelerle iş yapmayın.
Yeminli Mali Müşavir
Cevdet Akçakoca