Bursa, 04.Nisan.2018
YANILTICI REKLAM VE BUDO- BURULAŞ
Ekohaber’de 23 senedir hemen hemen kesintisiz yazıyorum. Binlerce yazı yazdım. Mesleğim ile ilgili bir çok konuyu siz sevgili okuyucularımla paylaştım. Bugüne kadar şahsımla ilgili bir veya iki yazı yazdığımı hatırlıyorum. (Tabii gezi yazıları ve dolayısıyla gezdiğim ülkeleri değerlendirme yazıları hariç)
Evet, yıllardır zannediyorum ikinci defa kendimle ilgili bir yazı yazacağım. Ama bu yazı, bence önemli bir yazı.
Konu: Budo
İdo, İstanbul Deniz Otobüsleri firmasının kurulmasından sonra Bursalılar için korkunç bir hayal kırıklığı başlamıştı. O günkü Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe, o zaman yerinde bir karar alarak Budo’yu kurmuştu. Budonun rekabeti karşısında, İdo da uçuk fiyatlardan vazgeçmişti. Kazanan Bursalılar olmuştu.
Son zamanlarda birkaç defa İdo ile yolculuk yaptım. 65 yaş üstü olarak her zaman indirimli bilet alabildim. Hiçbir zorlukla karşılaşmadım. Özel kampanyalardan da faydalanabildim.
Ama, serde Bursalılık var ya, hemen hemen her zaman Budo’yu tercih etmeye çalışıyoruz. Bir çok defa internetten Budo biletleri aldım. Budo’nun güzel bir kampanyası var. Belirli bir süre önce bilet alırsanız fiyat 19,90 TL. Normal fiyat 29.00 TL. 65 Yaş üstü fiyatı ise 24 TL. İnternetten bilet alırken olmadık ve umulmadık hatalar oluyor.
İnternetle fazla uğraşmayayım diye Budo bileti almak üzere Şehreküstü istasyonuna gittim. Bugün 4. Nisan.2018 Çarşamba. Benim İstanbula gidişim 20 Nisan.2018 günü olacak. Bilet istedim. Görevli memur 24 TL. istedi. Aramızdaki konuşmaları (eski dille muhavereyi) aşağıda sizlerle paylaşacağım.
- Benim İstanbula gidişime 15 günden fazla bir süre var. Bak hemen şurada en az 3 günden önce alırsanız 19,90 TL. ya İstanbula gidebilirsiniz diyor dedim.
- Sizler, o reklamın büyük yazılarını okuyorsunuz, küçük yazıları okumuyorsunuz dedi memur bey.
- Küçük yazıları niye okuyayım, ben 19,90 TL. dan bilet istiyorum dedim.
- Her türlü ilanda açıklamalar küçük yazılardadır, onları okuyun, anlarsınız dedi.
- Sen hangi okul mezunusun dedim
- İşletme dedi.
- Peki yanıltıcı reklam diye bir konu biliyor musun?
- Sevgili memurumuz, kahramanca bir eda ile yanıltıcı reklam beni ilgilendirmez, bu böyledir dedi. Böylece bana güzle bir ders de verdi.
- Kendisini takdir ettim. Bravo dedim içimden, kendisini, işini ve müessesesini kahramanca savunuyor ve 19,90 TL. yerine 24 TL. ya bileti satıyor.
Şimdi gelelim yanıltıcı reklama:
Yanıltıcı Reklam Nedir, Ne Demek
Yanlış ve abartılı iddialarda bulunan, yanıltıcı cümleler içeren ya da eksik bilgi veren, ürünün görüntüsünü çarpıtan, gerçek olmayan karşılaştırmalar yapan reklam çalışmasıdır.
Reklamcılar derneğine göre ise aldatıcı reklam şöyle anlatılmıştır.
Aldatıcı reklamı tanımlamak ve unsurlarını ortaya koymak oldukça zordur. Bir reklamın aldatıcı olup olmadığı, reklamların algılanmasında etkili olan faktörlere ve kişiye göre değişebileceği gibi sosyal ortama, toplumdan topluma göre de değişiklik göstermektedir. Mevzuatımızda da aldatıcı reklam tam olarak tanımlanmamıştır.
Kabaca tarifini yapmak gerekirse; aldatıcı reklam, hitap ettiği kişileri yanıltan ya da yanıltma ihtimali yüksek olan ve bu sayede onların satın alma kararlarını etkileyen ve/veya etkilemesi muhtemel olan reklamlardır.
AB’nin reklama ilişkin düzenlemeleri, doktrindeki görüşler ve yargı kararlarından yola çıkarsak, aldatıcı reklamın belirlenmesinde kullanılan ölçütler ise şu şekilde ortaya konabilir:
•Reklamın yanlış veya yanıltıcı olması
•Reklamın aldatması ve/veya aldatma ihtimalinin bulunması
•Reklamdaki aldatıcı ifadenin tüketicinin kararını etkilemesi ve/veya etkileme ihtimalinin bulunması yani aldatıcılığın önemli olması gerekir.
Yukarıda anlatılanlar çerçevesinde, bir reklamın aldatıcı olup olmadığının saptanabilmesi için, tüm bu sayılan unsurların aynı anda bir arada bulunması gerekir.
Aldatıcı reklamın açık bir tanımı olmaması, mevzuatın bu hususta genel ve yoruma açık ifadeler içermesi ve aldatıcılığın tespitinde kulllanılan ölçütlerin kesin olarak belirlenememesi sebebiyle reklamdan sorumlu kişilerin, reklamların aldatıcı olup olmadığı hususunda uzman bir kişiden görüş almaları yerinde olacaktır denilmektedir.
Bana göre, sadece Budo reklamlarında değil, herhangi bir reklamda böyle küçük yazılarla yapılan açıklamalar da yanıltıcı reklamdır. Budoya ise hiç yakışmıyor.
Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir