Bursa, 4.Ocak.2012
YENİ TTK. DA SUÇLAR CEZALAR VE TEDBİRLER
Yeni Türk Ticaret Kanunumuzun daha yürürlüğe girmesine 6 ay bir süre olmasına rağmen yanlış bulunan tarafları dile getirilmeye başlandı.
İlk olarak biz Yeminli Mali Müşavirler, bilhassa denetimle ilgili hükümlerin Türkiye’deki şirket denetiminin tamamen yabancı şirketlerin eline geçmesi ile ilgili düzenlemelerden dolayı şikayetçi idik, hatta bu şikayetlerimizi daha kanun taslak halinde iken dile getirdiğimiz halde maalesef haklı sebeplerimizi kimseye anlatamadık veya yabancı lobiler bizden güçlü idi. O kadar anlatamadık ki, Serbest muhasebeci mali müşavirler bile bu yanlışlığı görememişlerdi.
Yine bir çok yazar - çizer ve meslek mensubu, yasa çıktıktan sonra uyum süresinin çok kısa olduğunu, yapılacak 23 adet tüzük, yönetmelik ve tebliğin çıkması ve bunlarla ilgili eğitimlerin verilmesinin yeterli olmayacağını, bu sebeple yasanın uygulama başlangıcı olan 1.07.2012 tarihinin daha ileri tarihlere ertelenmesinin şart olduğunu dile getirmeye başladılar.
Bilhassa ortakların şirketle iş yapması konusundaki sınırlamalar, şirketle borç alıp verme konusundaki ağır şartlar ve cezalar da yavaş yavaş dile getirilmeye başlandı. Bütün bu gelişmelerden sonra artık Türk Ticaret Kanununun ceza hükümlerini dile getirmek ve bu konuda da okurlara açıklamalarda bulunmak şart oldu.
Türk Ticaret Kanununun 562 inci maddesi cezai hükümleri düzenlemektedir. Bu hükümlerin en önemli özelliği ise cezaların adli para cezası şeklinde düzenlemesidir. Nedir adli para cezası dediğimizde karşımıza çıkan sonuç, eğer bu cezaların gereği yerine getirilmezse kişilerin HAPİS cezası ile karşı karşıya kalacağıdır.
Devlet, ekonomik suça ekonomik ceza esası ile hareket ederken, hatta çeklerdeki hapis cezasını bile ekonomik ceza haline getirmeye çalışırken Yeni Türk Ticaret Kanununundaki ekonomik suça hürriyeti bağlayıcı cezaların yani hapis cezalarının manası ve sebebi tabii ki anlaşılamamaktadır.
Şimdi Türk Ticaret Kanunundaki cezaları bir sayalım. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 562. inci maddesi genel olarak ceza hükümlerini ve 563 üncü maddesi de soruşturma ve takip usulünü düzenlemektedir.
562 inci maddedeki cezalar:
1..İkiyüz (200) günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılacak suçlar:
Bu Kanunun;
a) 64 üncü maddesinin (1.) fıkrasındaki defter tutma yükümünü yerine getirmeyenler,
b) 64 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca belgelerin kopyasını sağlamayanlar,
c) 64 üncü maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca gerekli onayları yaptırmayanlar,
d) 65 inci maddesine uygun olarak defterlerini tutmayanlar,
e) 66 ncı maddesine aykırı hileli envanter çıkaranlar,
f) 86 ncı maddesine göre belgeleri ibraz etmeyenler,
200 günden az olmamak üzere adli para cezası ile cezalandırılırlar.
2. Yüz (100) günden (300) güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacak suçlar:
Bu kanunun 88. maddesine aykırı hareket edenler 100 günden 300 güne kadar adli para cezası ile cezalandırılırlar.
3. İki (2) yıla kadar hapis ve adli para cezası ile cezalandırılacak suçlar:
Bu Kanunun 199 uncu maddesinin birinci ve dördüncü fıkralarına aykırı hareket edenler iki yıla kadar hapis ve adli para cezasıyla cezalandırılırlar.
4. Üç (3) aydan (2) iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak suçlar:
a.Bu Kanun hükümlerine göre tutulmakla veya muhafaza edilmekle yükümlü olunan defter, kayıt ve belgeler ile bunlara ilişkin bilgileri,
b.denetime tabi tutulan gerçek veya tüzel kişiye ait olup olmadığına bakılmaksızın,
c.210 uncu maddenin birinci fıkrasına göre denetime yetkili olanlarca istenmesine rağmen vermeyenler
d.veya eksik verenler
e.ya da bu denetim elemanlarının görevlerini yapmalarını engelleyenler,
f.fiilleri daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde,
üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar.
Bu açıklamadan anlaşıldığı gibi, yukarıda a—f arasında belirtilen şartlarla oluşacak suç, eğer daha ağır bir cezayı gerektiriyorsa, daha ağır ceza verilecektir.
(5) Üçyüz (300) günden az olmamak üzere adli para cezası ile cezalandırılacak suçlar.
Bu Kanunun;
a) 349 uncu maddesine aykırı beyanda bulunan kurucular,
b) 351 inci maddesine aykırı rapor veren kurum denetçisi,
c) 358 inci maddesine aykırı olarak şirkete borçlananlar,
d) 395 inci maddesine aykırı olarak şirkete borçlananlar,
üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılırlar.
(6) İkiyüz (200) günden az olmamak üzere adli para cezası ile cezalandırılacak suçlar:
Bu Kanunun 524 üncü maddesindeki ilanı yaptırmayanlar ikiyüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılırlar.
(7) Türk ceza kanunun 239 uncu maddesine göre cezalandırılacak suçlar:
Sır saklama yükümlülüğü ile ilgili olarak kanunun 527. inci aykırı hareket edenler,
Türk Ceza Kanununun 239 uncu maddesi hükümlerine göre cezalandırılırlar.
Türk Ticaret Kanununun 404 üncü maddesinde belirtilen denetçilerin sır saklamadan doğan sorumluluk hükümleri saklı kalmak kaydıyla , görevi dolayısıyla incelemesine sunulan defter ve belgeleri inceleyenlerin elde ettikleri bilgilerden öğrendikleri iş ve işletme sırlarını açıklamaları yasaktır. Aksi halde şirketin maddi ve manevi zararını tazmin ederler. Hükmü gereğince Türk Ceza Kanununun aşağıdaki hükümleri esas alınarak cezalandırılacaklardır.
Türk Ceza Kanunu madde 239 aynen şöyledir.
Ticarî sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması
(a) Sıfat veya görevi, meslek veya sanatı gereği vakıf olduğu ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgeleri yetkisiz kişilere veren veya ifşa eden kişi, şikayet üzerine, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu bilgi veya belgelerin, hukuka aykırı yolla elde eden kişiler tarafından yetkisiz kişilere verilmesi veya ifşa edilmesi halinde de bu fıkraya göre cezaya hükmolunur.
(b) Yukarıdaki birinci fıkra hükümleri, fenni keşif ve buluşları veya sınai uygulamaya ilişkin bilgiler hakkında da uygulanır.Yani 1-3 yıl arası hapis ve 5000 güne kadar adli para cezası.
(c) Bu sırlar, Türkiye'de oturmayan bir yabancıya veya onun memurlarına açıklandığı takdirde, faile verilecek ceza üçte biri oranında artırılır. Bu halde şikayet koşulu aranmaz.
(d) Cebir veya tehdit kullanarak bir kimseyi bu madde kapsamına giren bilgi veya belgeleri açıklamaya mecbur kılan kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
(8) Bu Kanunun belgelerin ve beyanların kanuna aykırı olması hükümlerini düzenleyen 549 uncu maddesine aykırı hareket edenler, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılırlar.
(9) Bu Kanunun sermaye hakkında yanlış beyanlar ve ödeme yetersizliğini bildiği halde gereğini yerine getirmeyenlerle ilgili düzenlemeler yapan 550 nci maddesine aykırı hareket edenler üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılırlar.
(10) Bu Kanunun Değer biçilmesindeki yolsuzluk hükümlerini düzenleyen 551 inci maddesine aykırı hareket edenler üç aydan iki yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılırlar.
(11) Bu Kanunun halktan para toplama hükümlerini düzenleyen 552 nci maddesine aykırı hareket edenler altı aya kadar hapis cezasıyla cezalandırılırlar.
(12) Bu Kanunun
İNTERNET SİTESİ İLE İLGİLİ HÜKÜMLER VE CEZALARI:
a. İnternet sitesi ile ilgili hükümlerini düzenleyen 1524 üncü maddesinde öngörülen internet sitesini bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren üç ay içinde oluşturmayan
b.veya internet sitesi mevcut ise aynı süre içinde internet sitesinin bir bölümünü bilgi toplumu hizmetlerine özgülemeyen anonim şirket yönetim kurulu üyeleri,
c. limited şirket müdürleri
d.ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirkette yönetici olan komandite ortaklar
E.altı aya kadar hapis ve yüz günden üçyüz güne kadar adli para cezasıyla
F. ve aynı madde uyarınca internet sitesine konulması gereken içeriği usulüne uygun bir şekilde koymayan bu bentte sayılan failler üç aya kadar hapis ve yüz güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılırlar.
(13) Birinci ilâ onbirinci fıkra kapsamındaki fiiller daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde, birinci ilâ onbirinci fıkra hükümlerine göre cezalandırılırlar.
Soruşturma ve kovuşturma usulü
Türk Ticaret Kanununun 563 üncü maddesine göre yukarıda sayılan ve kanunun 562 nci maddede belirlenen suçlar resen takip olunur.
6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunumuz görüldüğü üzere 562 inci maddede sayılan ve yasaya aykırı olduğu belirtilen bir takım hareketleri suç olarak nitelendirmiş ve bugüne kadar görülmedik şekilde ağır para ve hapis cezaları ile cezalandıracak hükümleri getirmiştir. Bu cezaların doğruluğu veya yanlışlığını çok fazla olarak tenkid etmek yerine ekonomik suça ekonomik ceza şartını hatırlatmayı tercih ediyorum.
Siz, bir kanunu düzenlerken hele hele ticareti düzenleyen bir kanunu yaparken haddinden fazla ağır hükümler getirirseniz, ekonomiyi durdurur, ticareti önler ve ülkenin gelişmesini de önlersiniz.
Türk Ticaret Kanunun
a. Ceza hükümleri
b. Yürürlük hükümlerinin yeniden gözden geçirilmesi ve uyum süresinin uzatılması şarttır diye düşünmekteyim.
Yeminli Mali Müşavir
Cevdet Akçakoca