Bursa, 26.04.2003
Bilgi, 2003 / 44
Yeni vergi yasasi degisiklikleri kanunu çikti.
Vergi yasalarinda degisiklik yapan 4842 sayili kanun 24.04.2003 tarih ve 25088 sayili Resmi Gazetede yayimlanarak yürürlüge girdi.
Bu yasanin maddeleri ve yürürlük tarihleri muhtelif yazilar halinde sirasiyla açiklanacaktir. Bu yazimizda yatirim indirimi konusu incelenecektir..
Madde 1: Ticari ve ziraî kazançlarda yatirim indirimi.
193 sayili kanununun 19’uncu maddesi asagidaki sekilde düzenlenmis ve yatirim indiriminde tesvik belgesi olmadan yatirim indirimi uygulamasi uygulanmasina hemen kanunun yürürlüge girdigi tarih olan 24.04.2003 tarihinden geçerli olarak tatbikine baslanmistir.
Madde aynen asagidadir.
MADDE 1.- 31.12.1960 tarihli ve 193 sayili Gelir Vergisi Kanununun yürürlükten kaldirilmis olan 19’uncu maddesi basligiyla birlikte asagidaki sekilde düzenlenmistir.
Ticari ve ziraî kazançlarda yatirim indirimi istisnasi:
Madde 19.- 1. Dar mükellefiyete tâbi olanlar dahil, ticarî veya ziraî kazançlari bilanço esasina göre tespit edilen vergiye tâbi mükellefler (adi ortakliklar, kollektif ve adi komandit sirketler ile kurumlar vergisi mükellefleri dahil) faaliyetlerinde kullanmak üzere satin aldiklari veya imal ettikleri amortismana tâbi iktisadî kiymetlerin maliyet bedellerinin %40’ini vergi matrahlarinin tespitinde ilgili kazançlarindan yatirim indirimi istisnasi olarak indirim konusu yaparlar.
Petrol Kanunu ve Maden Kanununa göre yürütülen arama ve sondaj faaliyetleri için yapilan ve aktiflestirilen harcamalar yatirim indirimi istisnasi uygulamasindan yararlanir.
2. Yatirim indirimi istisnasi tutarinin hesaplanmasinda amortismana tâbi iktisadî kiymetin maliyet bedeli esas alinir.
3. Yatirim indirimi istisnasi uygulamasina, istisnaya konu iktisadî kiymete iliskin harcamalarin yapildigi yilda baslanir ve indirilecek tutara ulasilincaya kadar devam olunur.
Yatirim harcamalarinin yapildigi yila iliskin vergi matrahinin tespitinde, kazancin yetersiz olmasi nedeniyle dikkate alinamayan istisna tutari, izleyen yillarda Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bu yillar için belirlenen yeniden degerleme oraninda artirilarak dikkate alinir.
4. Asagida belirtilen iktisadî kiymetler ile ilgili olarak yatirim indirimi hesaplanmaz.
- Bedeli 5 milyar liradan az olan iktisadî kiymetler (iktisadî ve teknik bakimdan bütünlük arz eden iktisadî kiymetler haddin asilip asilmadiginin tespitinde bir bütün olarak dikkate alinir).
- Yurt içinde veya disinda daha önce kullanilmis olan iktisadî kiymetler (yüzer havuzlar ile oniki yasindan küçük gemiler hariç).
- Gayri maddî haklar (yatirim indiriminden yararlanan iktisadî kiymetlerin kullanilabilmesi için gerekli olan bilgisayar programlari hariç).
- Mal ve hizmet üretimi ile dogrudan ilgili olmayan; alet, edevat, mefrusat ve büro demirbaslari.
- Bedelsiz olarak iktisap edilen iktisadî kiymetler,
- Satin alma suretiyle iktisap edilen veya insa edilen binalar (mal ve hizmet üretim yeri olarak kullanilmak üzere insa edilenler hariç).
- Arazi veya arsalar.
- Binek otomobili ve benzeri kara tasitlari, yat, kotra, tekne ve benzeri motorlu deniz araçlari ile uçak ve helikopter gibi hava tasitlari (isletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olanlar hariç).
- Yurt disindaki yatirimlarda kullanilmak üzere alinan iktisadî kiymetler.
5. Yatirim indirimi istisnasina konu iktisadî kiymetleri aktife alindiklari tarihten itibaren iki yil içinde elden çikaran mükellefler, bu iktisadî kiymetlerle ilgili olarak yatirim indirimi istisnasi uygulama haklarini kaybederler. Bu durumda daha önce yararlanilan yatirim indirimi istisnasi için herhangi bir islem yapilmaz.
6. Mükellefler kayitlarini, hesaplanan ve yararlanilan yatirim indirimi istisnasi tutarlarinin yillar itibariyle takibini yapacak sekilde tutarlar.
7. Bu maddenin uygulanmasina iliskin usul ve esaslari belirlemeye Maliye Bakanligi yetkilidir.
Bu maddeye göre;
a) Bedeli 5 milyar liradan az olan iktisadî kiymetler,
b) Kullanilmis iktisadî kiymetler,
c) Gayri maddi haklar (Yatirim indiriminden yararlanan iktisadî kiymetlerin kullanilabilmesi için gerekli olan bilgisayar programlari hariç-yani muhasebe programlari ve benzeri yatirim indiriminden yararlanamaz, CAD-CAM gibi makinelerin çalismasi ve üretimle ilgili programlar yatirim indiriminden yararlanabilir.)
d) Alet-edavat, mefrusat, büro mobilyalari (burada esas; mal ve hizmet üretimi ile dogrudan ilgili olmaktir.)
e) Bedelsiz alinan iktisadî kiymetler,
f) Arazi ve arsalar,
g) Satin alinan veya insa edilen binalar (Ancak üretim binalari yatirim indiriminden yararlanacaktir.)
h) Binek otomobili ve benzeri kara tasitlari, yat, kotra ve benzeri motorlu deniz araçlari ve hava tasitlari,
i) Yurt disindaki yatirimlarda kullanilacak iktisadî kiymetler,
Yatirim indiriminden faydalanamayacaktir.
193 sayili Gelir Vergisi Kanununun ikinci kisim sekizinci bölümünde
bulunan Yatirim Indirimi konusuna düzenleyen EK 1-2-3-4-5 ve EK 6’inci maddeleri 24.04.2003 tarihinden itibaren yürürlükten kaldirilmistir.
Bu konuda Maliye Bakanligi düzenlemeyi yeni bir açiklayici tebligle yapacaktir.
Bakanlik yine bu yasanin 17.maddesi ile 193 sayili Gelir Vergisi kanununa geçici 61.maddeyi ekleyerek asagidaki düzenlemeyi yapmistir.
MADDE 17. – 193 sayili kanuna asagidaki geçici maddeler eklenmistir.
GEÇICI MADDE 61. – Bu maddenin yürürlük tarihinden önce yapilan müracaatlara istinaden düzenlenen yatirim tesvik belgeleri kapsamindaki yatirimlarla ilgili yatirim harcamalarina (tesvik belgelerine bu tarihten sonra ilâve edilen iktisadî kiymetler için yapilan harcamalar hariç) , yatirim indirimi uygulamasina iliskin olarak Gelir Vergisi Kanununun bu tarihten önce yürürlükte bulunan hükümleri uygulanir.
Yukarida belirtilen sekilde yatirim indirimi istisnasindan yararlanan kazançlar ile bu maddenin yürürlük tarihinden önce gerçeklesen yatirimlar üzerinden hesaplanan ve kazancin yetersiz olmasi nedeniyle sonraki dönemlere devreden yatirim indiriminden yararlanan kazançlar üzerinden dagitilsin, dagitilmasin %19,8 oraninda gelir vergisi tevkifati yapilir.
Isteyen mükellefler, bu maddenin yürürlük tarihinden önce yapilan müracaatlara istinaden düzenlenen yatirim tesvik belgeleri kapsaminda bu tarihten itibaren yaptiklari harcamalari (öngörülen harcamalar kapsaminda daha önce yatirim indirimi istisnasindan yararlanmis harcamalar hariç) için bu kanunun 19’uncu maddesinde yer alan hükümler çerçevesinden yatirim indirimi istisnasindan yararlanabilirler. Bunun için bu maddenin yürürlüge girdigi tarihten sonraki ilk geçici vergilendirme dönemine iliskin beyannamenin verilecegi tarihe kadar bagli bulunan vergi dairesine bir bildirimde bulunulmasi ve tercihin, alinmis olan yatirim tesvik belgelerinin tamami için yapilmasi sarttir.
MADDE 24. – 3065 sayili kanuna asagidaki geçici maddeler eklenmistir.
GEÇICI MADDE 18. – Bu kanunun 13’üncü maddesinin (d) bendi hükmü, tesvik belgesine sahip katma deger vergisi mükellefiyeti bulunmayanlara bu maddenin yürürlüge girdigi tarihe kadar belge kapsaminda yapilan makine ve teçhizat teslimlerinde de uygulanir.
Eklenen bu geçici maddelerle;
l- a) Daha önce yatirim tesvik belgesi kapsamindaki yatirim harcamalari için gelir vergisi kanununun bu kanunla kaldirilan EK MADDE 1-2-3-4-5-6 maddeleri hükümlerine göre islem yapilacaktir.
b) Eski yatirim tesvik belgelerine 24.04.2003 tarihinden sonra eklenen iktisadî kiymetler için kanunun yukaridaki yeni maddeleri uygulanacaktir. Yani yatirim indirimi %40 olacaktir.
c) Eski yatirim tesvik belgeleri ile ilgili yararlanilmayan yatirim indirimlerinden, yararlandigi dönemde %19,8 oraninda gelir vergisi tevkifati yapilacaktir.
d) Isteyen mükellefler tesvik belgesindeki sartlar yerine yukarida 19.maddede belirtilen yatirim indirimi istisnasindan yararlanabilecektir. Ancak öngörülen yatirim indirimleri eski hükümlere tabidir. Eski tesvik belgesi yerine yeni hükümlerden yararlanmak için ilgili vergi dairesine ilk geçici vergi dönemine kadar bildirimde bulunulmalidir. (Kanunun yayimindan sonraki ilk geçici vergi dönemi sonu 15.Agustos.2003’tür.)
ll- Katma Deger Vergisi kanununa getirilen geçici 18.madde ile KDV kanununun 13/d bendi hükmünün (yani yatirim tesvik belge sahibi mükelleflere, belge kapsamindaki makine ve teçhizat teslimlerinin KDV’den istisna olacagi hükmü) belge sahibi olup KDV mükellefiyeti olmayanlar için bu maddenin yürürlüge girdigi tarihe kadar bu belge kapsaminda yapilan makine ve teçhizat teslimlerine de uygulanir.
Tesvik belgesi sahipleri için KDV kanununun 13/d maddesi hükmü geregi
istisnanin devam edecegi tabiidir.
Gelir Vergisi Kanununun 19.maddesi geregince yapilan yatirimlarin KDV kanununun 13/d maddesindeki KDV istisnasindan yararlanamayacagi anlasilmaktadir.
Maliye Bakanligi’nin bu konuda bir düzenleme yapmasi ve tesvik belgesi uygulamasina devam etmemesi halinde yatirimcilar KDV açisindan büyük bir yara almis olacaktir.
Veya, belki de Maliye Bakanligi yatirimlarin KDV’sinin iadesine ait yeni bir takim usûl ve esaslar da koyarak alinan KDV’yi iade edebilir. Bu konu çikacak tebliglerle açikliga kavusacaktir.
Ayrica yeni yasanin 31.maddesi ile yatirimlari da ilgilendiren 10.06.1985
tarihli 3226 sayili Finansal Kiralama Kanununun 28.maddesi söyle degistirilmistir:
MADDE 28. - Yatirimlarin tamaminin veya bir bölümünün finansal kiralama yoluyla gerçeklestirilmesi halinde kiralayan, finansal kiralamaya konu olan iktisadî kiymetlerle ilgili olarak bunlarin satin alinmasi halinde uygulanan tesviklerden yararlanir.
Bu maddede de belirtildigi üzere yatirimlar, eskiden oldugu gibi finansal kiralama yolu ile de yapilabilecektir. Finansal kiralama halinde, kiralayan yatirim indiriminden yararlanacaktir.
YEMINLI MALI MÜSAVIR
CEVDET AKÇAKOCA