ZAMANAŞIMI-BELGELERİN SAKLANMA SÜRESİ (1)

 

 

 

 

 

 

 

 

Son yıllarda Ticaret Kanunu değişti. Sosyal Sigortalar Yasası değiştirildi. Vergi Usul Kanunu ve Gelir Vergisi Kanunu değişiklik taslakları hazırlandı. Üzerinde görüşülüyor. Yapılan her değişiklik, kafalarda yerleşmiş tatbikatı değiştiriyor ve karışıklığa sebep oluyor. Bu sebepten genel olarak zaman aşımı konusunu bir daha ele almak gerekiyor.

 

Yazımızda, kafa karışıklığına sebep olan zaman aşımı tatbiki süresi konusunu açıklamaya çalışacağız. Çünkü son zamanlarda SGK müfettişleri 10 yıllık defter ve belgeleri istemeye başladılar. Tabii meslek mensupları ve iş adamları bu isteklerle karşılaşınca ne yapacaklarını şaşırdılar. Çünkü alışılmış mevzuat Vergi Usul Kanunu ve bu kanuna göre olan 5 (beş) yıllık zamanaşımı süresi idi. Nereden çıktı bu tatbikat? Soruları ile karşılaşmaya başladık. Maalesef bu tatbikat kanundan çıktı. O zaman açıklama yapmaya çalışalım.

 

1.     VERGİ USUL KANUNUNA GÖRE ZAMAN AŞIMI SÜRESİ:

 

213 SAYILI Vergi Usul Kanununun 253 ve 254  üncü maddesi defter ve vesikaları muhafaza ödevini düzenlemiştir. Hatırlatma açısından bu maddeleri aynen yazımıza alıyoruz.

 

VUK Madde 253-Defter ve vesikaları muhafaza:

 

Bu kanuna göre defter tutmak mecburiyetinde olanlar, tuttukları defterlerle üçüncü kısımda yazılı vesikaları, ilgili bulundukları yılı takibeden takvim yılından başlıyarak beş yıl süre ile muhafaza etmeye mecburdurlar.

 

VUK Madde 254-Bu kanuna göre defter tutmak mecburiyetinde olmıyanlar, 232,234 ve 235 inci maddeler mucibince almaya mecbur oldukları fatura ve gider pusulası ve müstahsil makbuzlarını tarih sırası ile tanzim tarihlerini takip eden takvim yılından başlıyarak beş yıl süre ile muhafata etmeye mecburdurlar.

 

VUK Madde 256-Defter ve belgelerle diğer kayıtların ibraz mecburiyeti konusu incelenmiş olup yukarıdaki maddelerde belirtilen defter, belge ve vesikalar, muhafaza süresi içinde yetkili makam ve memurların talebi üzerine ibraz ve inceleme için arz edilmek mecburiyetindedir.

 

Bu maddelere göre, Maliye Bakanlığı denetim elemanlarınca defter ve belgelerin inceleme için istenme ve ibraz edilme süresi 5 (beş) yıldır.

 

Bu arada şunu da ilave etmek gerekir ki, Maliye Bakanlığının ve denetim elemanlarının  incelemesi için 5 (beş) yıllık süreden sonra defter, belge ve vesikaları isteme hakkı yoktur.

 

Tabii olarak son gelişmeler ışığında bu düzenleme eksik kalmıştır. Belki de uyum açısından SGK ve TTK na uygun bir düzenleme yapılması gerekebilir. Peki SGK ve TTK açısından durum nedir?

 

 

 

 

 

 

 

2.     YENİ TÜRK TİCARET KANUNUNA GÖRE ZAMAN AŞIMI:

 

6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu Saklama ve ibraz konusunu 82 inci maddesinde işlemiştir. Söz konusu maddenin tamamını özellikle aşağıya alıyoruz.

 

I - Belgelerin saklanması, saklama süresi

 

MADDE 82- (1) Her tacir;

 

a) Ticari defterlerini, envanterleri, açılış bilançolarını, ara bilançolarını, finansal tablolarını, yıllık faaliyet raporlarını, topluluk finansal tablolarını ve yıllık faaliyet raporlarını ve bu belgelerin anlaşılabilirliğini kolaylaştıracak çalışma talimatları ile diğer organizasyon belgelerini,

 

b) Alınan ticari mektupları,

 

c) Gönderilen ticari mektupların suretlerini,

 

d) 64 üncü maddenin birinci fıkrasına göre yapılan kayıtların dayandığı belgeleri,

 

sınıflandırılmış bir şekilde saklamakla yükümlüdür.

 

(2) Ticari mektuplar, bir ticari işe ilişkin tüm yazışmalardır.

 

(3) Açılış ve ara bilançoları, finansal tablolar ve topluluk finansal tabloları hariç olmak üzere, birinci fıkrada sayılan belgeler, Türkiye Muhasebe Standartlarına da uygun olmak kaydıyla, görüntü veya veri taşıyıcılarda saklanabilirler; şu şartla ki;

 

a) Okunur hâle getirildiklerinde, alınmış bulunan ticari mektuplar ve defter dayanaklarıyla görsel ve diğer belgelerle içerik olarak örtüşsünler;

 

b) Saklama süresi boyunca kayıtlara her an ulaşılabilsin ve uygun bir süre içinde kayıtlar okunabilir hâle getirilebiliyor olsun.

 

(4) Kayıtlar 65 inci maddenin dördüncü fıkrasının ikinci cümlesi uyarınca elektronik ortama alınıyor ise, bilgiler; bilgisayar yerine basılı olarak da saklanabilir. Bu tür yazdırılmış bilgiler birinci cümleye göre de saklanabilir.

 

 

 

 

 

Cevdet Akçakoca

 

Yeminli Mali Müşavir